3. Actualisatie begrotingsbeeld

Bijstelling meerjarige investeringsplannen
Geconstateerd is dat de investeringen die zijn opgenomen in het meerjarig investeringsplan niet actueel zijn. In de loop naar de begroting 2026 worden de investeringen geactualiseerd. De financiële gevolgen worden meegenomen in de begroting 2026.

Tekort wegen agv prijsstijgingen en uitkomst van inspecties
In het eerste en tweede kwartaal vindt de tweejaarlijkse inspectie van de wegen plaats. De uitkomst van deze inspectie, in combinatie met bovengenoemde algemene ontwikkelingen, kan leiden tot een structureel tekort. Omdat de weginspectie op het moment van voorbereiding van deze Kadernota nog loopt, kan er nog geen bedrag worden genoemd. Bij de begroting zal dit worden verwerkt.

Tekort beheerintensieve verlichting
Er zijn extra middelen voor ‘beheerintensieve verlichting’ nodig. Het betreft enkele objecten die in verhouding tot de reguliere openbare verlichting onderhoudsgevoelig zijn en meer kosten met zich meebrengen. Voorbeelden zijn de objecten op Vogelsvalderenweg (heiligenbeelden) en Echterbaan (tunnel met ledwand). Beide plekken zijn onderdeel van de Beekdaelenroute. Voor een aantal objecten is groot onderhoud nodig. De benodigde extra middelen worden nog in kaart gebracht en zullen in de begroting aan de gemeenteraad worden voorgelegd.

Bijstelling gemeenschappelijke regelingen
In de raadsvergadering van 15 april en 27 mei jl zijn diverse begrotingen en begrotingswijzigingen van verbonden partijen aan de gemeenteraad voorgelegd. Een groot deel van de bijdragen kan de gemeente dekken door inzet van de stelpost die in de begroting is opgenomen voor loon- en prijsstijgingen. Per saldo bedraagt het voordeel in 2029 nog ongeveer € 100.000.

Indexering leges en belastingen met inflatie
De beheerders van het gemeentefonds rekenen met een prijsstijging van 2,6% voor het jaar 2026. Het is gebruikelijk dat de opbrengsten van de leges en van de lokale belastingen met hetzelfde percentage worden geïndexeerd. Dat leidt tot een stijging van de inkomsten met een bedrag van afgerond € 290.000.

Bijstelling groenbudgetten

De kwaliteitsniveaus voor het beheer en onderhoud van het groen zijn in 2022 vastgelegd in het Integraal Beheer Openbare Ruimte (IBOR)-beleidsplan. Voor Groen is de differentiatie in onderhoudsniveaus het grootst: centra en gemeentelijke begraafplaatsen op niveau A, sportaccommodaties en woonkernen op B, en onder andere het buitengebied en holle wegen op C. Om te kunnen voldoen aan verschillende wettelijke taken (denk aan het beheer van bomen) en het door de gemeenteraad vastgestelde onderhoudsniveau zijn extra middelen nodig. Dit heeft met name te maken met prijsstijgingen zoals deze worden uitgelegd in paragraaf 5.3.1 van deze kadernota. In totaliteit is een bijstelling van de begroting nodig van afgerond € 900.000. Van dat bedrag kan € 560.000 worden gedekt door inzet van het budget dat de gemeente in de begroting beschikbaar heeft voor prijsstijgingen. De netto bijraming bedraagt dus nog afgerond € 340.000.

Het grootste deel (ca € 590.000) is nodig voor het beheer van bomen. De meerjarige contracten met aannemers op dit onderdeel liepen af in december 2024. Een nieuwe aanbesteding is tijdig in de markt gezet, maar heeft niet geleid tot een gunning, simpelweg omdat de enige partij die had ingeschreven ver boven het (oorspronkelijke) beschikbare budget zat. Het betreft een wettelijke zorgplicht die we moeten invullen. De werkzaamheden betreffen het reguliere snoeiwerk en boomveiligheidscontroles. Daarnaast is er van het totaal benodigde extra budget een relatief klein deel nodig om dode en zieke bomen te vervangen.

Naast het beheer van bomen is er nog een aanpalend probleem, te weten namelijk de cyclus waarmee we het huidige areaal bosplantsoenen snoeien. Deze cyclus is momenteel twintig jaar, gebaseerd op het contractueel vastgestelde bewerkingspercentage van 5% areaal per jaar. Zowel uit berichten vanuit de huidige aannemers als uit FIXI-meldingen van inwoners, hebben wij geconstateerd dat deze cyclus te lang is. Om deze te kunnen verkorten (dus: vaker dan eens in de twintig jaar te kunnen snoeien in de bosplantsoenen), zijn extra middelen nodig. Het betreft € 100.000.

Vanuit de WSP zijn medewerkers gedetacheerd die worden ingezet voor het onderhoud van de begraafplaatsen en de extra groenonderhoud gerelateerde klussen vanuit FIXI-meldingen in de openbare ruimte. In de afgelopen periode heeft er een forse loonkostenstijging plaatsgevonden door de inflatie. Het benodigde bedrag betreft € 120.000

Op de gemeentelijke begraafplaatsen bestaat de noodzaak om kleinschalige renovaties uit te voeren om het vastgestelde kwaliteitsniveau A te kunnen borgen. Uit een inventarisatie blijkt dat er op een aantal locaties geen goede vakaanduiding is en budget voor kleinschalige herstelwerkzaamheden ontbreekt. Om de begraafplaatsen te laten voldoen aan de normen is het noodzakelijk te beschikken over een structureel budget voor kleine herstelwerkzaamheden. Het betreft € 25.000.
Bij grootschalige civieltechnische onderhoudswerken wordt er ingezet op vergroening dit betekent dat er ontwerp- en beplantingsplannen moeten worden opgesteld. In verband met gebrek aan capaciteit en interne middelen op het gebied van hard-/software is inhuur van adviesdiensten noodzakelijk, het benodigde bedrag betreft € 40.000.

Tot slot, in de openbare ruimte rond waterbuffers en bij accommodaties bestaat uit veiligheidsoogpunt de noodzaak om hekwerken en de afrasteringen te herstellen of te vervangen. Tot op heden is dit niet apart opgenomen in de begroting, maar incidenteel gedekt. Dat is een onwenselijke situatie, het benodigde bedrag betreft € 25.000.

Uitkomsten meicirculaire gemeentefonds
De meicirculaire geeft de gemeente een compensatie voor de kortingen die het afgelopen jaar hebben plaatsgevonden in de algemene uitkering. Die compensatie bedraagt voor de gemeente afgerond € 800.000. Het accres bedraagt in de meicirculaire ongeveer € 600.000 structureel. Samen met een aantal kleinere positieve mutaties bedraagt het structureel voordelige effect van de meicirculaire in totaal dus ongeveer € 1,6 miljoen per jaar.

Ook voor de taakstellingen op jeugd worden gemeenten deels gecompenseerd, maar die compensatie is slechts tijdelijk voor de jaren 2026 en 2027. Het bedrag dat daarmee is gemoeid bedraagt afgerond € 2,0 miljoen. Vanaf het jaar 2028 komen de ingecalculeerde bezuinigingen die door de zogenaamde hervormingsagenda moeten worden gerealiseerd weer terug. Daarmee blijft de gemeentelijke bezuinigingsopgave op jeugd grotendeels gelijk, al krijgen gemeenten meer tijd om deze te realiseren.

De eenmalige kosten die zijn gemoeid met de voorbereiding van het kindcentrum in Puth kunnen worden voldaan door inzet van de reserve die is gevormd voor onderwijshuisvesting. De kredieten voor strategische grondaankopen en voor het werkkrediet voor het ontwikkelen van woningbouwlocaties kunnen worden gedekt door inzet van de reserve nog te bestemmen. 

Verwacht wordt dat de gemeente in alle jaarschijven zwarte cijfers schrijft.