Programma 2 | Sociale leefomgeving

Om te bevorderen dat onze inwoners zo weinig mogelijk zorg nodig hebben en zo lang mogelijk in hun eigen omgeving kunnen verblijven, hebben we in 2024 - opnieuw -  ingezet op preventie. Daarbij  gaan we uit van het gedachtengoed ‘Positieve  Gezondheid Beekdaelen’.  De afdeling Sociaal is hierin geschoold en verdere uitrol binnen de organisatie vindt plaats.

Trendbreuk Zuid-Limburg heeft rondom de eerste 1000 levensdagen veel in gang gezet via preventieprogramma’s als Trendbreuk en Kansrijke Start. De reacties daarop zijn overwegend (zeer) positief. Ouders voelen zich begrepen én geholpen om hun kind een goede start in het leven te geven.  Uit de Jeugdmonitor 2024 blijkt echter dat de ervaren gezondheid van jongeren afneemt. Voor een gezonde jeugd is de steun en inzet van allerlei partijen nodig. Daarom hebben we ons onverminderd sterk gemaakt voor het gezamenlijk realiseren van een omgeving waarin de jeugd gezond kan opgroeien, met een focus op kansengelijkheid (Gezonde School, rookvrije omgeving, gezonde kantine enz.)

Via de GALA (Gezond en Actief Leven Akkoord) aanpak hebben we verbindingen gelegd tussen het medische en sociale terrein. Zo zorgt de ketenaanpak Welzijn op Recept (WoR) voor doorverwijzing van patiënten - daar waar mogelijk - naar laagdrempelige voorzieningen waar zij terecht kunnen voor activiteiten, ontmoeting en advies. In drie huisartsenpraktijken verwijzen welzijnscoaches (vanuit Grib) inmiddels inwoners door. De positieve tussenevaluatie in het najaar leidde tot voorbereiding van de uitrol van WoR in twee andere kernen.

Een ander voorbeeld is de ketenaanpak Valpreventie, gericht op het opsporen van thuiswonende ouderen van 65 jaar of ouder met een verhoogd valrisico, het stimuleren tot het volgen van een valpreventieve beweeginterventie met aansluitend doorverwijzing naar ons lokale beweegaanbod. In twee kernen is deze ketenaanpak gestart.

Regionaal arbeidsmarktbeleid

De portefeuillehouders Arbeidsmarktbeleid Parkstad hebben in 2024 opdracht gegeven het arbeidsmarktbeleid in de regio Parkstad verder vorm te geven. Met de nadrukkelijke wens dit vooral praktisch in te steken via zogenaamd 'Doe-beleid'. En dit aan te laten sluiten op het plan van aanpak 'Regionale Werkhubs' uit de Regiodeal dat betrekking heeft op de leer-werklijnen in Parkstad, het afstemmen van re-integratie instrumenten en het verhogen van de opname van Participatiewetklanten in een ontwikkeltraject. Begin 2025 is de notitie Doe-beleid Arbeidsmarktbeleid Parkstad vastgesteld met actiepunten die in de periode 2025-2027 worden opgepakt in Parkstad.

Energietoeslag 2023
ISD-Kompas heeft in december 2023 aan ruim 1200 huishoudens de energietoeslag ambtshalve toegekend en uitgekeerd. Inwoners die de energietoeslag niet ambtshalve hebben ontvangen van ISD-Kompas, konden hiervoor een aanvraag doen tot 30 juni 2024. Alle aanvragen zijn binnen de wettelijke termijnen afgehandeld.
 
Giftengrens
In 2024 is de giftengrens voor uitkeringsgerechtigden verhoogd van € 1200,- naar € 1800,- per jaar. Giften kunnen ontvangen worden in de vorm van geld of producten. In tegenstelling tot voorgaande jaren hoeven giften onder de € 1800,- niet meer doorgegeven te worden aan ISD-Kompas. Vanaf € 1800,- dienen uitkeringsgerechtigden de giften wel door te geven aan ISD-Kompas.  

Aanbesteding (medische) Hulpmiddelen 
Een van de grote ontwikkelingen was de aanbesteding voor een nieuw contract inzake (medische) hulpmiddelen. In een zorgvuldige beoordelingsprocedure is op zowel prijs als kwaliteit beoordeeld. Drie leveranciers hebben zich ingeschreven. Op basis van de verhouding prijs-kwaliteit is Meyra Retail & Services B.V. als beste uit de bus gekomen. Vanaf 1 januari 2025 is het nieuwe contract ingegaan en deze loopt tot 31 december 2027, met opties om deze te verlengen.

Woonzorgvisie

De aanstaande wet ‘Versterking Regie op de Volkshuisvesting’ verplicht gemeenten uiterlijk in 2026 een volkshuisvestingsprogramma vast te stellen. De bouwstenen voor dit volkshuisvestingsprogramma bestaan uit de Woonvisie en de Woonzorgvisie. Waar de Woonvisie zich richt op de totale huisvestingsopgave, werkt de Woonzorgvisie de combinatie van wonen, welzijn en zorg verder uit.

Van januari tot en met december 2024 vervulde de gemeente Beekdaelen het projectleiderschap. Samen met de overige Parkstadgemeenten, woningcorporaties, zorg- en welzijnsorganisaties, provincie, zorgkantoor en Stadsregio Parkstad Limburg is de regionale Woonzorgvisie: "Toekomstvisie Wonen, Welzijn en Zorg Parkstad Limburg" tot stand gekomen. Met deze Toekomstvisie dragen wij bij aan de landelijke doelstelling om iedereen in onze samenleving een (t)huis te bieden.

Inmiddels is de Toekomstvisie op 11 maart 2025 vastgesteld door de raad.

Om de visie om te zetten in concrete actie, werken we in 2025 samen met alle betrokkenen aan de Meerjarige Uitvoeringsagenda Wonen, Welzijn en Zorg Parkstad. Het streven is deze uitvoeringsagenda eind 2025 gereed te hebben.

Opvang en beschermd wonen 

Met de decentralisatie omtrent dit onderwerp die opnieuw is uitgesteld, blijven we op dit moment werken met de Gemeente Heerlen als centrumgemeente. We werken wel door aan een passende opvang en in dat kader zijn er verschillende ontwikkelingen op regionaal vlak. Zo zijn verschillende locaties aangepast om een hogere standaard qua verblijf te initiëren en is er hard gewerkt aan een verbetering van registratie in de toegang tot deze diensten. Hiermee wordt het duidelijker en kan er beter ingezet worden op passende hulpverlening.

Er blijft aandacht voor bijv. de plaatsing van woonunits in de Gemeente Beekdaelen. Ook de zoektocht naar een nieuwe locatie voor het zorgpension is nog in volle gang. 

Hervormingsagenda Jeugd:

De maatregelen met financiële doelstellingen die lokaal opgepakt moeten worden, en waarbij de gemeente zelf aan zet is om tot een besparing te komen, zijn in Beekdaelen in 2024 verder uitgevoerd (invoeren Doorbraakmethode, inzet POH-Jeugd, normaliseren, het versterken van de veerkracht van jeugdigen). De beschreven uitgangspunten en interventies in de recent vastgestelde Visie Sociaal Domein Beekdaelen 2025-2028 sluiten naadloos aan op de Hervormingsagenda Jeugd en daarmee het verder voortzetten en realiseren van deze maatregelen. Opgemerkt moet worden dat een aantal besparingen als gevolg van de maatregelen in de Hervormingsagenda Jeugd nog niet ingeboekt kunnen worden, omdat we op lokaal niveau niet altijd de regie hebben. Voor een groot aantal maatregelen ligt de verantwoordelijkheid bij het Rijk of de Jeugdhulpregio. Een voorbeeld hiervan is de afbakening van de reikwijdte: zolang het Rijk de criteria voor de toegang tot jeugdhulp niet verduidelijkt of versmalt met wetgeving, is een besparing moeilijk te realiseren. Dit neemt echter niet weg dat we als gemeente ook bij maatregelen waar we geen directe invloed op hebben, zoals bijvoorbeeld via de samenwerking in het ambulant ontwikkelcontract, actief kijken naar mogelijke besparingen en verbeteringen. 

Ambulant Ontwikkelcontract: 
Vanuit de samenwerking in de Jeugdhulpregio Zuid-Limburg is ervoor gekozen ambulante jeugdhulp via subregionale contracten aan te besteden. Via een projectstructuur werken gemeenten vanaf 2024 samen met de aanbestede jeugdhulpaanbieders, onderwijs en voorliggend veld aan de ambulante ontwikkelopdracht (normaliseren, integraal werken en versterken regie/eigen kracht jeugdigen en ouders). In Beekdaelen doen wij dit samen met de subregio Westelijke Mijnstreek. In Sittard-Geleen, Beekdaelen, Beek en Stein gaat in vier wijken (één per gemeente) begin 2025 een pilot wijkgerichte sociale basis starten, genaamd ‘Samen in de wijk.’ Voor Beekdaelen is dit Schinveld in samenwerking met Basisschool Schinveld, kinderdagverblijf Humankind, Peuteropvang CMWW, schoolbestuur Movare, GRIB en jeugdhulpaanbieders.

Taskforce Robuust Zorglandschap Limburg: Op 16 januari 2024 stuurden de wethouders Jeugd uit Limburg een brief naar het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS), de Vereniging van Nederlandse gemeenten (VNG) en de Jeugdautoriteit over zorgen rond de jeugdzorg in de provincie, vooral door dreigende zorgdiscontinuïteit bij een aantal grote jeugdhulpaanbieders (Xonar, Mutsaersstichting, Pactum en Via Jeugd). Dit leidde tot de oprichting van de Taskforce Robuust Zorglandschap Limburg, die bestaat uit een afvaardiging van de vier Limburgse jeugdhulpregio's, VWS en VNG. Het opgeleverde rapport van de Taskforce wijst op de noodzaak van samenwerking tussen de Jeugdhulpregio’s in Limburg, jeugdhulpaanbieders en het Rijk. Er wordt gewerkt aan maatregelen op korte en lange termijn, waaronder een sterkere rol voor het Rijk in het jeugdzorgstelsel. Onderzocht wordt welke vormen van jeugdhulp gezamenlijk aanbesteed kunnen worden door de jeugdhulpregio’s in Limburg. Het proces wordt in 2025 verder opgepakt met bestuurlijke kartrekkers om te zorgen voor een robuuster jeugdzorglandschap in Limburg.

Segmentoverstijgende aanbesteding verblijf: Binnen het onderhandelingsresultaat van de aanbesteding Crisis en verlenging GIK-JK is eind 2024 afgesproken dat er een segment overstijgende aanbesteding komt in de periode 2025-2026 voor de segmenten Crisis, GIk-J en Wonen met als doel per 1 januari 2027 nieuwe op elkaar afgestemde contracten te hebben waar het specifiek gaat om de zorgvorm verblijf. Dit sluit aan op het advies van de Taskforce en de maatregelen in de Hervormingsagenda Jeugd. Bekeken wordt in hoeverre deze aanbesteding gezamenlijk en/of afgestemd kan worden met de andere jeugdhulpregio’s in Limburg. 

Implementatie Jeugdhulp Zuid-Limburg: In 2024 heeft FFort een evaluatie uitgevoerd naar de samenwerking van de 16 gemeenten in de Jeugdhulpregio Zuid-Limburg. Op basis van het adviesrapport is er een plan van aanpak goedgekeurd om de samenwerking te optimaliseren. In 2025 wordt een nieuwe governance structuur geïmplementeerd, die gericht is op het verbeteren van de kwaliteit van het beleid en daarmee goede en betaalbare jeugdhulp in Zuid-Limburg. De nieuwe structuur zorgt voor een duidelijke scheiding van verantwoordelijkheden, waarbij het mandaat van de programmamanager wordt versterkt en de rol van coördinatoren en beleidsadviseurs wordt vergroot om meer slagkracht te bewerkstelligen. 

Vanuit de LEA wordt intensief samengewerkt tussen de voorscholen en de basisscholen. Na de inzet van de NPO middelen in 2024 en het succesvolle project Hard voor Taal is er door alle partijen uitgesproken om wederom een gezamenlijk project te starten. Het thema dat hierbij centraal staat is de weg naar inclusief onderwijs. Deze opdracht hebben alle schoolbesturen en gemeentes van Nederland gekregen; In 2035 bieden alle scholen inclusief onderwijs. In 2024 is gewerkt naar een plan van aanpak samen met de voorscholen en de basisscholen dat in 2025 zal worden uitgevoerd. 

Een van de grootste ontwikkelingen op het gebied van cultuur is was in 2024 de organisatie van het OLS. Maar ook projecten zoals de wisselsokkel en het winnende kunstwerk "Korenaren" mag hierin niet onbreken. Daaromheen is er hard gewerkt aan de eerste stappen van het cultuurakkoord. 

Samen met de gemeente ontwikkelt de combinatiefunctionaris cultuur een cultureel jaarprogramma met daarin terugkerende evenementen die erop gericht zijn om inwoners, jong en oud uit alle verschillende kernen, weer samen te brengen middels cultuur. Een voorbeeld daarvan zijn de evenementen die hebben plaatsgevonden in het dorpshuis van Vaesrade (Bloeiende Zondagen). 
Naast de combinatiefunctionaris werken we samen met diverse partijen, zoals ook Opera Compact waarbij we cultuur ook inzetten voor andere thema's zoals eenzaamheid en het meedoen in de samenleving. Cultuur speelt immers een rol op zichzelf maar zeker ook als middel. 

In 2024 is besloten om in ieder geval voor de jaren 2024 en 2025 te participeren in IKS. IKS maakt onderdeel uit van Beweegdaelen.

IKS (Iedereen Kan Sporten Limburg) is het provinciale (sporttak)platform voor mensen met een beperking. Het gaat hierbij om mensen met een auditieve- (doof/slechthorend), lichamelijke-, verstandelijke-, of visuele beperking (blind/slechtziend), niet aangeboren hersenletsel, gedragsproblematiek en/of meervoudige beperking.
Voor de doelgroep kan sporten- en bewegen veel opleveren zoals een betere gezondheid, minder zorgkosten, grotere zelfstandigheid, minder hulpvragen, sterkere participatie in de samenleving, steviger sociaal welzijn, meer plezier in werk en minder ziekteverzuim. Verder vergroot sport- en bewegen het sociale netwerk, wat een positief effect heeft op de kwaliteit van leven in het algemeen. Ook heeft het een positief effect op zelfstandigheid, meedoen aan de maatschappij, deelnemen aan arbeid en zelf voorzien in je levensonderhoud.

Met het aflopen van het projectplan Beweegdaelen eind 2024 wordt op dit moment onderzocht hoe we bewegen en sporten voor alle inwoners van Beekdaelen nóg beter kunnen organiseren per doelgroep. Daarnaast wordt er gewerkt aan een uitvoeringsplan voor 2025 en 2026. Dit is gedaan als opmaat naar vernieuwd sport- en beweegbeleid voor de gemeente Beekdaelen waarbij de intentie is om een aantal zaken als gemeente op termijn weer zelf uit te voeren.

De uitvoering van de Wet Inburgering, zoals het laten doorlopen van een inburgeringstraject door de betreffende statushouders en het bieden van Maatschappelijke begeleiding aan nieuwe statushouders ligt volledig bij ISD Kompas.

Naast de uitvoering van de inburgeringswet hadden we ook  in 2024  een majeure opgave op het gebied van opvang van vluchtelingen. Dit zijn onder andere vluchtelingen die formeel een status ontvangen hebben (statushouders) en waar elke gemeente er jaarlijks een fors aantal van moet huisvesten. Hiervoor zijn afspraken gemaakt met de diverse- in onze gemeente- werkzame woningcorporaties. Het jaarlijks te huisvesten aantal statushouders per gemeente loopt, vanwege de hoge landelijke instroom, fors op en vergt veel van de capaciteit van de sociale woningen. 

Vanaf 2022 vangen wij daarnaast ook circa 130 vluchtelingen uit Oekraïne op. Ook in 2024 was dit aan de orde. Wij geven de voorkeur aan kleinschalige locaties –zoals leegstaande schoolgebouwen of ander gemeentelijk vastgoed- verspreid over de kernen. We zijn van mening dat integratie in de samenleving optimaal plaatsvindt als mensen de taal spreken. Taalvaardigheid zorgt voor snellere deelname aan werk of andere vormen van participatie in de samenleving. We zetten daarom het actieve beleid met betrekking tot het Taalhuis in combinatie met de bibliotheken, sociale partners en de participatiewinkel door. De nieuwkomers krijgen, net als alle andere inwoners van onze gemeente, optimale kansen om zelfstandigheid te ontwikkelen.

De gemeente Beekdaelen is voornemens om het centrum van de kern Nuth een impuls te geven. De aanpak is met name gericht op sociaaleconomische structuurversterking, veiligheid en de aanpak van leegstand vastgoed in het centrum van Nuth. Hierbij is de mogelijke verplaatsing van de gemeentelijke huisvesting een significant vliegwiel. Dit project maakt onderdeel uit van de Regio Deal Parkstad 2023-2025. 

Als gevolg van actuele ontwikkelingen en veranderingen in beheer en exploitatie van het Rector Raevenhuis in Sweikhuizen, doorlopen we samen met de gemeenschap een traject om te bezien of een toekomstbestendige gemeenschapsvoorziening in Sweikhuizen haalbaar en betaalbaar is en op voldoende draagvlak en commitment vanuit de samenleving kan rekenen. Er is in 2024 overeenstemming bereikt met de nieuwe stichting over de uitgangspunten  voor een nieuwe ontmoetingsruimte.  De raad heeft in juni besloten om middelen vrij te maken om het plan verder te concretiseren, door aankoop van een perceelgrond van het bisdom en starten van een omgevingsplan wijziging.   De  grond van het bisdom is aangekocht waardoor het volledige plangebied in eigendom is van de gemeente. We bevinden ons nu in een nadere uitwerking van een omgevingsplan waar een gemeenschapsvoorziening gecombineerd met woningbouw tot de mogelijkheden behoort. De hiervoor benodigde onderzoeken zijn opgestart.

Het Masterplan 2.0 centrum Schinveld is in oktober 2023 vastgesteld door de Raad. In 2024 zijn diverse panden aangekocht om de gewenste ruimtelijke ontwikkelingen mogelijk te maken en is een start gemaakt met de verdere uitwerking van plannen. Een en ander is inhoudelijk verder beschreven en vastgelegd in de tussentijdse evaluatie die in januari 2025 door de Raad is vastgesteld; tevens is ook de gewijzigde projectbegroting goedgekeurd.

Grib is (na aanbesteding van maatschappelijke dienstverlening) in 2024 gestart met passende ondersteuning voor alle inwoners op het gebied van maatschappelijk- en welzijnswerk. Naast voorzetting van het reguliere werk is er aandacht voor drie ontwikkelopdrachten:
1 Beweging naar de voorkant.
2 Data-ondersteund werken.
3 Welzijnswerk voor Jongvolwassenen.

De eerste opdracht houdt in dat er wordt aangesloten bij de inwoners, vraaggericht gewerkt wordt, en niet wordt overgenomen.

Voor de tweede opdracht is contact gezocht met Sofie-Verbindt. Op basis van dat wordt in kaart gebracht in welke mate bepaalde uitdagingen in welke wijken en buurten spelen; kan het beleid geëvalueerd en bijgesteld worden,  nieuwe ondersteuningsarrangementen ontwikkeld worden, de inkoop en subsidiëring van ondersteuningsarrangementen bijgesteld worden en wordt inzicht verkregen in de samenhang en substitutie tussen de financieringspijlers, waarmee de samenwerking tussen gemeenten, contractpartners en zorgverzekeraars versterkt kan worden, en kunnen wij nog meer integraal samenwerken en komen tot de juiste beleidsafwegingen en interventies.

Het verzamelen en vervolgens interpreteren en daarop vervolgacties ondernemen is een  proces welke de komende jaren steeds verder ontwikkeld en belangrijk zal worden.

De derde opdracht sluit zowel aan bij het GALA onderdeel Sociale Basis als de laagdrempelige ondersteuningspunten die we, op basis van het Integraal Zorg Akkoord (IZA) moeten inrichten. Eind 2024 zijn we samen met ketenpartners gestart met het letterlijk en figuurlijk ruimte creëren voor ontmoeting waar jongeren actief bezig kunnen zijn en hun vragen en behoeften centraal staan. Het is de bedoeling vanuit deze vragen te komen tot gezamenlijk (collectief) aanbod in samenwerking tussen Grib, zorgaanbieders en ketenpartners waar ook WMO- en Jeugdconsulenten naar kunnen verwijzen. Jongeren zelf worden betrokken bij het hele proces en de input vanuit de resultaten  van de "Vertel"-campagne en de GALA werkgroep Een tegen Eenzaamheid staan centraal.  

Wij staan voor een gemeente die bevordering en behoud van vitale en gezonde burgers in Beekdaelen nastreeft. Voor ons gelden de volgende uitgangspunten: 

• Wij willen een inclusieve samenleving in Beekdaelen. Iedereen hoort erbij en iedereen moet kunnen meedoen. We staan open voor initiatieven vanuit de bevolking.
• Inwoners zorgen primair voor zichzelf, maar kunnen op ons rekenen als ze zich niet meer helemaal zelf of met behulp van hun omgeving kunnen redden.
• We stimuleren onze inwoners om actief mee te doen en bevorderen de (samen) zelfredzaamheid in de samenleving. Onze dienstverlening sluit daarop aan door het hanteren van de ‘menselijke maat’ en een integrale en laagdrempelige aanpak.
  We hebben de ambitie om in meer kernen een ‘hoeskamer’ te faciliteren.
• Het bestrijden van armoede en eenzaamheid onder kinderen, jongeren en ouderen zijn speerpunten.
• De lichamelijke en psychische gezondheid en het sociaal welbevinden van kinderen, volwassenen en ouderen worden verder versterkt.

Excel-tabel