Programma 4 | Bestuurlijke samenwerking en financiën

Parkstad is het uitgangspunt voor samenwerking. Alle samenwerkingsverbanden zullen kritisch bekeken worden. Als het gaat om onze rol als samenwerkingspartner zien wij de volgende aandachtspunten voor de komende vier jaren:

• Nieuw Regionaal Investeringsprogramma: In het kader van de Regiodeal Tranche 4 zijn in 2024 is de uitvoering ter hand genomen. Zo zijn er regionale middelen van de Regiodeal Parkstad ingezet voor de revitalisering Schinveld. Daarnaast is ook vanuit de Regiodeal Westelijk Zuid-Limburg  gestart met de uitvoering (o.a. in samenwerking met de gemeente Valkenburg in de gebiedsaanpak Ravensbosch). Verder is ook de governance voor die deelregio voorbereid. Deze laatste zal in 2025 zijn beslag krijgen. Ook is er een succesvol bid gedaan om in aanmerking te komen voor middelen uit de Regiodeal Tranche 6 voor beide regio’s. Dit zal in de loop van 2025 leiden tot nadere afspraken met het Rijk en verdere uitvoeringsimpulsen op lokaal niveau. 
  
  
• Samenwerking NOVI-gebied Zuid-Limburg: In 2024 is het Ontwikkelperspectief Zuid-Limburg vastgesteld door de regiogemeenten, provincie, waterschap en Rijk. Dit is de basis voor het uitwerken van een Regionale Investerings- en Uitvoeringagenda, waarbij de doelen zoals geformuleerd in de Agenda Zuid-Limburg centraal staan. Binnen Novex wordt daarbij met name geinvesteerd op de ruimtelijke aspecten van deze Agenda. De uitvoerings- en investeringsagenda zal in de loop van 2025 worden afgerond en voor besluitvorming worden aangeboden. 
  
  
• Samenwerking Middengebied-gemeenten in Zuid-Limburg: In het afgelopen jaar lag de focus op de samenwerking binnen vrijetijdseconomie en binnen landschap en landbouw. Bij beide thema’s is gebleken dat zowel de problematiek als de oplossingsrichtingen Middengebied-overstijgend zijn. Regiodeal Westelijk Zuid-Limburg noodzaakt de gezamenlijke gemeenten tot het organiseren van een nieuwe governance voor dit gebied. Feitelijk wordt het Middengebied hiermee verbreed, doordat nu de gemeenten Maastricht, Sittard-Geleen en Beek deelnemen.
  
  
• GR Stadsregio Parkstad: Beekdaelen maakt -met zes andere gemeenten- deel uit van de GR Stadsregio Parkstad. In deze GR werken de Parkstadgemeenten samen op de thema’s Wonen en Herstructurering, Economie en Toerisme, Ruimte en Mobiliteit, Duurzaamheid, Sociaaleconomische Structuurversterking (SES) en Grensoverschrijdende samenwerking (GROS). De afgelopen jaren hebben wij nadrukkelijk en herhaaldelijk aandacht gevraagd voor het onderdeel ‘platteland/landschap’ binnen de Stadsregio. Daarnaast is de GR bezig met het ontwikkelen van een nieuw narratief, waarin -in tegenstelling tot de voorgaande periode- uitgegaan wordt van groei.  
  
  
• Uitwerken visie op 360 graden samenwerking: Vanwege de ligging van Beekdaelen (grenzend aan 2 Duitse gemeenten, 3 gemeenten uit Parkstad en 4 gemeenten uit Westelijk Zuid-Limburg) werken wij op basis van een 360 graden benadering en zijn wij gericht op samenwerking op de schaal van Zuid-Limburg. Wij zien dat de Provincie Limburg dit standpunt omarmt en inmiddels hebben de 10 gemeenten in Westelijk Zuid-Limburg (Beek, Beekdaelen, Eijsden-Margraten, Gulpen-Wittem, Maastricht, Meerssen, Sittard-Geleen, Stein, Vaals en Valkenburg) het voornemen uitgesproken om de Stichting (Westelijk) Zuid-Limburg op te richten. Het toekomstbeeld is erop gericht om samen met de GR Parkstad Limburg de regio Zuid-Limburg te vormen. Beekdaelen speelt als relatieve nieuwkomer en vanwege haar ligging een belangrijke rol in deze verdergaande samenwerking. Ook het Rijk geeft in het kader van het Nationale Programma Vitale Regio’s heel nadrukkelijk aan dat Zuid-Limburg het schaalniveau is waarop afspraken gemaakt dienen te worden. De reeds vastgestelde Agenda Zuid-Limburg vormt de basis voor het maken van verdere afspraken.
  
  
• Meer grip op samenwerkingen (lees: verbonden partijen) krijgen: Medio 2024 is in SGOVP verband bij alle GR-en waaraan wordt deelgenomen aandacht gevraagd voor de financiële positie van de gemeenten en de daarbij behorende bezuinigingen. Hierbij is een brief naar de GR-en verstuurd waarbij wordt opgeroepen om een bezuiniging van minimaal 5% te realiseren door met name op het gebied van bedrijfsvoeringsaspecten efficiënter samen te werken.
  Helaas zijn de beoogde resultaten (nog) op onderdelen niet behaald c.q. hebben deze niet in alle gevallen tot de noodzakelijke besparingen of de gewenste efficiëntieverbeteringen geleid.
  Bij het behandelen van de jaarstukken van de GR-en in het voorjaar van 2025 zal hier daarom nog een keer nadrukkelijk aandacht voor worden gevraagd. Ook zal er in de loop van 2025 op bestuurlijk niveau overleg plaatsvinden met een afvaardiging van de verbonden partijen om hier in gezamenlijkheid nader vorm en inhoud aan te geven.
  
  
• Grensoverschrijdende samenwerking (GROS): In 2021 is de gemeente Beekdaelen lid geworden van de Euregio Rhein-Maas-Nord in de verwachting gebruik te kunnen maken van het Kleinprojectenfonds in het Interreg VI-programma. Na een evaluatie van het lidmaatschap zijn wij tot de conclusie gekomen dat het lidmaatschap niet voldoet aan de verwachtingen en behoeften van onze gemeente. Organisaties uit onze gemeente kunnen namelijk geen aanspraak maken op Interreg-gelden vanwege de ligging buiten het programmagebied Deutschland-Nederland.
  Er vindt nader overleg plaats met de omliggende gemeenten: Landgraaf, Brunssum, Gangelt en Selfkant om te onderzoeken of er een nieuw grensoverstijgend samenwerkingsverband opgezet kan worden.

Wij staan voor een gemeente die inzet op samenwerking en die financieel en organisatorisch gezond en in control is. Voor ons gelden de volgende uitgangspunten: 

• We werken samen met andere gemeenten om de kwaliteit en betaalbaarheid van publieke taken en diensten te kunnen waarborgen.
• Vanuit het principe “goed rentmeesterschap” blijven we vasthouden aan een gezonde financiële positie in Beekdaelen.
• Op basis van het principe ‘een goede balans tussen willen en kunnen’ is onze opgestelde prioriteitenlijst leidend voor het al dan niet uitvoeren van bestaande plannen.
• We houden de belastingdruk voor onze inwoners zo laag mogelijk, d.w.z. ombuigingsmaatregelen gaan voor belastingverhoging (uitgezonderd indexering).

Excel-tabel