7. Programma's

•  Dienstverlening
De komende periode vindt er een enorme piek plaats in de aanvragen van reisdocumenten. Het nu beëindigen van de bezorging van reisdocumenten betekent een enorme toename van de baliebezoeken. Zodra deze toeloop is verminderd, valt te overwegen om het bezorgen van de reisdocumenten af te schaffen.
Daarnaast zien we dat digitalisering en efficiency kan leiden tot een afname van formatieplekken. Anderzijds zien wij dat AI en het genereren van meer gegevens ook weer tot andersoortige formatieplekken leiden.

•    Uitvoering accommodatiebeleid waaronder  Park de Oirsprong
Met het vaststellen van het accommodatiebeleid heeft gemeente Beekdaelen een kader om de komende jaren met haar verenigingsleven te werken aan een duurzame vastgoedportefeuille, die bijdraagt aan een sterk verenigingsleven. Het opstellen van het uitvoeringsrapport behoort tot de eerste fase van realisatie van deze nota, waarbij 2025 en verder wordt benut om de kaders per cluster tot uitvoering te laten komen in de praktijk.

•    Beleidsregel Wet bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur (Bibob)
Het bibob- beleid 2019 wordt medio 2024 geactualiseerd. Reden hiervoor zijn wetswijzingen zoals de Wet Bibob (zelf) en de Omgevingswet.  De reikwijdte van de wet (zgn. toepassingsbereik) is (opnieuw) uitgebreid (waaronder ‘vastgoedtransacties’, ‘aanbestedingen’, ‘subsidies’, ‘onderzoek’ en ‘informatiedeling’) in het kader van de bestrijding van criminaliteit. 
Bij de herziening van het bibob-beleid wordt onderzocht of en in hoeverre deze uitbreiding van integriteitsonderzoeken bij onze dienstverlening dient te worden toegepast. Uitbreiding is slechts aan de orde indien onderzoek naar criminogeniteit dat aannemelijk maakt. Daarnaast is beschikbare capaciteit ook een afwegingskader binnen deze autonome taak.

•    De Limburgse norm
Op 26 oktober 2023 is tijdens het Informerend Riec Overleg (IRO) door alle burgemeesters van de 31 Limburgse gemeenten, de Provincie Limburg en het Waterschap de ‘Limburgse Norm, handreiking voor een weerbare overheid’ aangenomen.

De Limburgse Norm is een gezamenlijk afgesproken niveau voor een weerbare overheid. Het biedt gemeenten, de provincie en het Waterschap handvaten om de weerbaarheid in hun eigen organisatie te bekijken en te versterken. Bestuurlijke weerbaarheid zorgt ervoor dat een gemeente als organisatie zowel haar bestuurders, ambtenaren als inwoners zoveel mogelijk probeert alert te maken en te beschermen tegen ondermijnende criminaliteit.

De Limburgse norm is een groeimodel. De handreiking bestaat uit verschillende normen die vervolgens zijn onderverdeeld in specifieke thema’s. Er worden aanbevelingen gedaan om te werken aan: bewustwording rondom ondermijning, integriteit, een veilige werkomgeving, een veilige publieke taak, de informatiepositie in combinatie met informatiebeveiliging, ondermijningsbeleid, handhaving en communicatie.  De komende periode worden de aanbevelingen binnen onze organisatie uitgevoerd.

•    Iedereen kan sporten 
Wij staan voor een gemeente die bevordering en behoud van vitale en gezonde burgers in Beekdaelen nastreeft.  Wij willen een inclusieve samenleving in Beekdaelen. Iedereen hoort erbij en iedereen moet kunnen meedoen.De lichamelijke en psychische gezondheid en het sociaal welbevinden van kinderen, volwassenen en ouderen worden verder versterkt.

De partners – Negen, Ecsplore, GGD en MEE – hebben de afgelopen jaren uitvoering gegeven aan het projectplan ‘Beweegdaelen 2020-2024’ om bij te dragen aan een gezond en vitaal Beekdaelen. Dit projectplan is breed in ambities en heeft een stevige basis gevormd in het harmoniseren van het sporten beweegaanbod in Beekdaelen. 

Voor de jaren 2024 en 2025 is als pilot het project ‘Iedereen Kan Sporten’ toegevoegd aan het aanbod van Beweegdaelen. Iedereen Kan Sporten Limburg is het provinciale (sporttak)platform voor mensen met een beperking. 

Indien de pilot succesvol blijkt te zijn, is voortzetting van samenwerking met IKS vanaf 2026 wenselijk en zal hiervoor budget vrij gemaakt moeten worden. De omvang van het budget is afhankelijk van wens inzet aantal fte en activiteitengeld.

•    Gemeenschapsvoorziening Sweikhuizen
Op 11 juni 2024 heeft de gemeenteraad besloten om een voorbereidingskrediet te voteren tbv het in procedure brengen van een omgevingsplanwijziging om op een stedenbouwkundige verantwoord, passend binnen de kern Sweikhuizen het ontwikkelen van woonfuncties gecombineerd met maatschappelijke ontmoetingsruimte mogelijk te maken tpv het huidige Rector Raevenhuis. Bij vaststelling van het omgevingsplan medio 2025 kan een verdere doorontwikkeling plaatsvinden van het plangebied met een ontmoetingsruimte. De stichtingskosten voor de ontmoetingsruimte worden geraamd op € 750.000,-.  Afhankelijk van mogelijke co- financiering kan dit bedrag worden bijgesteld. Op dit moment is nog geen budget beschikbaar voor de stichtingskosten. Voor het bouwrijp maken van het terrein is een bedrag van € 204.000,- geraamd, die nu deel uitmaken van de stichtingskosten ontwikkelaar. Mogelijk dat de gemeente zelf het terrein bouwrijp maakt voordat het op de markt wordt gebracht. Deze kosten kunnen dan gecompenseerd worden met de residuele waarde van de grond. Uw raad kan een separaat raadsvoorstel tegenmoet zien, waarin de benodigde middelen voor de stichtingskosten mogelijk gecombineerd met het bouwrijp maken worden gevraagd.

•    Scholen Merkelbeek, Puth en Nuth 
De businesscase Nuth staat in het IHP benoemd voor het jaar 2029. Naar verwachting zal een locatiestudie plaatsvinden om de locatie van het kindcentrum te bepalen. De verwachting is dat vanaf 2030 kosten gemaakt worden in de voorbereidingsfase, waarna een separaat krediet gevraagd wordt voor de uitvoering.
De uitvoering voor het ontwikkelen van een kindcentrum in Puth staat in het IHP benoemd voor het jaar 2026. Behoudens een voorbereidingskrediet om een locatiestudie uit te voeren en voorbereiding te treffen om te komen tot realisatie, is de verwachting dat uitvoering zal plaatsvinden in 2027/2028.
Ter bekostiging van de onderwijshuisvestingen heeft de gemeente de afgelopen jaren een reserve gevormd. Naar de huidige inzichten is nog sprake van een tekort van in totaal afgerond € 400.000. 

•    Uitrol pilot straatcoaches
In de vergadering van 26 september 2023 heeft de raad ingestemd met verlenging van de pilot straatcoaches gedurende de jaren 2024 en 2025. Hiermee is een bedrag gemoeid van € 100.000 op jaarbasis. Eind 2025 zal de eindevaluatie van de pilot plaatsvinden. Op grond hiervan zal opnieuw een voorstel worden voorgelegd aan de raad over het wel of niet structureel inbedden van straatcoaches in de gemeente Beekdaelen.

•    Uitrol pilot buurtgezinnen
Beekdaelen kent veel laagdrempelige voorzieningen waar mensen terecht kunnen voor activiteiten, ontmoeting en advies met als doel dat inwoners op eigen kracht actief blijven en niet terecht komen in levenssituaties die tot zorgvragen leiden. Voor de proeftuin ‘Buurtgezinnen’ heeft de gemeente Beekdaelen in de jaren 2024 en 2025 per jaar 7 zogeheten koppelingen afgesproken.

Onder het motto ‘Opvoeden doen we samen’, koppelt Buurtgezinnen gezinnen die steun kunnen gebruiken aan een stabiel gezin in de buurt. Buurtgezinnen is er voor alle gezinnen met kinderen in alle leeftijden, die om wat voor reden dan ook, behoefte hebben aan steun bij de opvoeding. En voor diegenen die geen familie, buren of vrienden in de buurt hebben, waarop ze een beroep kunnen doen. De hulp is alledaags en vriendschappelijk. Het kan bijvoorbeeld gaan om een wekelijkse speelafspraak, een weekend logeren of samen iets leuks ondernemen. Dat is iedere keer maatwerk. Het kan een simpele vraag zijn die moeilijk te stellen is, met een makkelijke en laagdrempelige oplossing. Om deze informele hulp van gezinnen voor gezinnen zit een professioneel jasje. Vraag- en steungezin maken onder begeleiding van de coördinator van Buurtgezinnen afspraken over de steun. 

Na afloop van de proeftuin wordt geëvalueerd m.b.t. het aantal koppelingen en de besparing die dit aan de achterkant (geïndiceerde zorg) heeft opgeleverd. Kosten zijn afhankelijk van het aantal koppelingen die de gemeente wil afnemen na de proeftuin. Naar verwachting zullen de structurele kosten vanaf 2026 € 20.000 gaan bedragen maar daar tegenover staat een lagere stijging van de toekomstig te indiceren zorg.

•    Dorpsontwikkelplan Nuth inclusief aankoop pand bibliotheek Nuth
In het kader van de regiodeal én de revitalisering van het centrum van de kern Nuth zal een visie worden opgesteld, waarin meerdere elementen een plek zullen krijgen. Uw raad heeft met betrekking tot het opstellen van een ontwikkelplan voor de kern Nuth op 23 april 2024 een besluit genomen. Het gaat hierbij concreet om de ambitie in Nuth een hub te maken voor de 30-minuten-regio (o.a. OV-verbindingen), de huisvesting van het gemeentelijke apparaat, upgrading van de as kerk-markt en het versterken van de sociale samenhang, ook vanuit kernoverstijgend perspectief. Ofschoon voor een aantal onderdelen financiering voorzien is, zal voor het geheel een vraag naar aanvullende middelen ontstaan, zowel als co-financiering als ook investering.

•    Centrumplan Schinnen
De gemeenteraad heeft op 23 april 2024 een besluit genomen om enerzijds een nieuwe opdracht te verlenen voor de voorbereiding van een raadsvoorstel voor centrale nieuwbouw in Nuth en anderzijds opdracht te verstrekken voor het opstellen van een ontwikkelplan voor de kern Nuth. Indien op basis van besluitvorming door de raad centrale nieuwbouw in Nuth gerealiseerd wordt, heeft dit consequenties voor het huidige gemeentehuis in Schinnen. Dit betekent dat in de komende periode bekeken dient te worden welke ontwikkelkansen zich voordoen op de huidige plek van het gemeentehuis Schinnen. Dit zal in samenhang met de mogelijkheden in de kern (positie winkels, behoefte woningaanbod, aanwezig marktpartijen, participatie directe bewoners) opgepakt dienen te worden.  Voorgesteld wordt in 2025 hier verdere stappen in te ondernemen.

•    Straatje erbij 
In het kader van de woningbouwopgave wordt ook binnen de gemeente Beekdaelen bekeken op welke wijze verantwoord aan de randen van de huidige kernen mogelijkheden geboden kunnen worden voor woningbouw. Hierbij dient het evenwicht tussen het landelijke karakter en het historische erfgoed enerzijds en de vraag naar kwalitatieve impulsen in woningvoorraad te worden gevonden.  Dit betekent dat op basis van landschappelijke, ecologische en hydrologisch parameters gezocht moet worden naar locaties waar ontwikkelingen mogelijk zijn.

•    Vastleggen waardevolle bomen
In de gemeente Beekdaelen bevinden zich veel waardevolle bomen die een grote bijdrage leveren in het kader van klimaatadaptatie. Deze bomen dragen mede door hun kroonvolume zorg voor een behoorlijke afvang van CO2 en fijnstof. Een aantal beleidsvelden verwijst bij toetsing van criteria bij het verlenen van een omgevingsvergunning naar waardevolle bomen.  De waardevolle bomen zijn echter niet vastgelegd. Vanuit dit oogpunt ontstaat de noodzaak om de waardevolle bomen vast te leggen in de bomenverordening.

•    Strategische grondaankopen
Op 19 december 2023 heeft uw raad de Nota Grondbeleid gemeente Beekdaelen 2024-2028 vastgesteld. In de Nota is opgenomen dat (indien gewenst) de gemeenteraad in haar programmabegroting een budget voor strategische verwervingen ter beschikking stelt. Met dit budget wordt de ruimte gecreëerd om met snelheid tot grondaankoop over te gaan als de situatie daarom vraagt.

•    Ruiming graven
Vanaf het jaar 2021 zijn diverse grafrechten verlopen. Betreffende graven dienen te worden geruimd. Daarvoor zijn op dit moment geen middelen opgenomen in de begroting. Om die reden wordt een eenmalig bedrag gevraagd van € 40.000. Daarnaast is voor de jaarlijkse ruiming een bedrag nodig van € 18.000. Dit om te voorkomen dat in de toekomst wederom achterstanden in de ruiming ontstaan. 

•    Meerjarig onderhoudsplan kunstwerken 
Door opname in het IBOR-beleidsplan en het hieraan gekoppeld structureel budget in de programmabegroting is de instandhouding van de culturele kunst in de openbare ruimte (KIOR) vanaf 2025 geborgd. Om het beheer van de KIOR structureel te borgen binnen de afdeling Ruimte is per direct een formatie-uitbreiding voor deze nieuwe taak noodzakelijk van 0,2 fte en vanaf 2025 een structureel budget van € 18.000.

•    Co financiering centrumplan Schimmert 
Voor Centrumplan III in Schimmert zal er eind 2024 of begin 2025 een raadsvoorstel voor de vaststelling van het bestemmingsplan Centrumplan III en vaststelling grondexploitatie geagendeerd worden. 
De gemeentelijke cofinanciering van € 250.000 voor de verkregen subsidies van de provincie (KLC) en het rijk (WBL5) zal meegenomen worden in de grondexploitatie.  
Omdat er momenteel nog aanvullend ecologisch onderzoek plaatsvindt is het nu nog niet mogelijk om aan te geven wanneer het voorstel precies geagendeerd kan worden.

•    Meerjarig onderhoudsplan gebouwen duurzaamheid (D)MJOP) 
In relatie tot dit MJOP wordt ook inzichtelijk gemaakt wat de kosten zijn voor de verduurzaming van ons gemeentelijk vastgoed; het zgn. DMJOP (duurzaamheidsmeerjaren onderhoudsplan). De verduurzamingsopgave komt voort uit regionale ambitie om in 2040 energieneutraal te zijn en het nationaal klimaatakkoord om in 2050 aardgasvrij te zijn.

•    Uitbreiding standplaatsen woonwagens 
Uit een informele offerte (2022) is bekend, dat de kosten voor de aanleg van een nieuwe standplaats ongeveer € 80.000 kosten. Daar komen de planologische kosten nog bij. Dit betekent dat er € 320.000 voor 4 standplaatsen nodig is.

•    Renovatie verduurzaming Bloemenbuurt Schinveld
Vanuit het Volkshuisvestingsfonds (VHF2) is door het ministerie BZK subsidie beschikbaar gesteld. Enerzijds voor de aanpak van kwetsbaar particulier vastgoed in het centrum van Schinveld en anderzijds voor renovatie/verduurzaming van de “Bloemenbuurt” eveneens in Schinveld. Voor beide projecten geldt dat dit er in 2021 een eerdere beschikking is afgegeven voor de eerste fase van beide deelprojecten.

Het VHF2-programma heeft als speerpunten leefbaarheid en veiligheid. En, hoewel als minder prioritair gesteld, komt ook renovatie en verduurzaming voor subsidie in aanmerking. In het kader van de toegekend VHF-1 subsidie is gestart met de aanpak van de Bloemenbuurt fase 1 waar in de combinatie met de aanpak van de huurwoningen door Weller en de verbetering van de openbare ruimte. Deze subsidiebeschikking bouwt daarop voort.

De verstrekte subsidie bedraagt 700.963 voor de Bloemenbuurt fase 2. Ten behoeve van deze subsidie is een minimale cofinanciering benodigd van 300.413 Voor de Bloemenbuurt fase 2 is voorzien dat dekking van de cofinanciering plaatsvindt via de reserve noodfonds energiecrisis. De Raad dient evenwel nog verzocht te worden om het geld beschikbaar te stellen. Het raadsvoorstel daartoe zal voor de Raad van oktober 2024 geagendeerd worden.

•    Matchingsgelden Novex en kansenagenda
In 2023/ 2024 is op Zuid-Limburgs niveau het Ontwikkelperspectief NOVEX- Zuid-Limburg en de Agenda Zuid-Limburg opgesteld. Beide zijn bedoeld als opmaat naar een regionale investeringsagenda met Rijk en Provincie. Er zal derhalve een ook een beroep op Beekdaelen worden gedaan -verwachting in de loop van 2024- om in de komende jaren middelen beschikbaar te stellen teneinde te komen tot co- financiering.

•    Eventuele bijdrage in het kader van LPLG 
In het kader van het Limburgse Programma Landelijk Gebied zullen ook lokale projecten worden opgestart, die een beroep zullen doen op middelen van de Provincie en Rijk. Het ligt in lijn der verwachting dat ook Waterschappen en gemeenten gevraagd wordt om een bijdrage te leveren in capaciteit, middelen en/of gronden.

•    Gemeentehuis Beekdaelen
Op 23 april 2024 heeft de gemeenteraad besloten tot het onderzoeken van de mogelijkheid van realisatie centrale huisvesting in Nuth. Deze onderzoeken zijn opgestart. Naar verwachting kunnen we u eind 2024 een raadsvoorstel ter besluitvorming aanbieden.

In deze kadernota wordt voorgesteld een aantal tarieven te verhogen. Dit leidt tot een stijging van de lokale lastendruk. In de bijlage 1 van deze kadernota is ter informatie een overzicht opgenomen van de hoogte van de lokale belasting van de gemeente Beekdaelen ten opzichte van die belastingen in de regio. In het vervolg van deze paragraaf worden de inkomensverhogingen nader toegelicht.

•    Kostendekkend maken afvalstoffenheffing
In de begroting 2023 heeft de raad besloten om een deel van de gestegen kosten van afval niet in rekening te brengen bij de burgers. Besloten kan worden de tarieven weer terug te brengen op een kostendekkend niveau. Dat leidt tot een stijging van het vast recht van ongeveer 25 euro per gezin.  Voor de gemeentebegroting betekent dit een voordeel van € 400.000.

•    Kostendekkend maken leges
De leges in de gemeente zijn al sinds jaar en dag niet kostendekkend. Verhoging tot het kostendekkende tarief betekent een structurele verbetering van het resultaat van afgerond € 500.000. 

•    Inkomensafhankelijke bijdrage WMO (Hulp bij het huishouden)
Het wordt mogelijk toegestaan om vanaf het jaar 2026 een inkomensafhankelijke bijdrage op alle abonnements-gerelateerde voorzieningen toe te passen. Vanuit het uitgangspunt dat inwoners met een zorgbehoefte zonder financiële voorwaarden een beroep moeten kunnen doen op die zorg wordt voorgesteld de inkomensafhankelijke eigen bijdrage alleen toe te passen op de HbH (poetshulp). De invoering van de inkomensafhankelijke bijdrage leidt tot een stijging van de baten, maar vermoedelijk ook tot een afname van de vraag en daarmee ook tot een afname van de kosten. Het indicatieve jaarlijks voordeel bedraagt bijna € 250.000. 

•    Verhogen onroerend zaakbelasting (meer in lijn met inflatie)
De verhoging van de onroerend zaakbelasting wordt bij de gemeente gebaseerd op het indexeringspercentage dat in de mei- circulaire voorafgaand aan het begrotingsjaar wordt gepubliceerd. Met name de afgelopen jaren is gebleken dat de werkelijke indexering vele malen hoger lag. Het verschil is de laatste jaren opgelopen naar ongeveer 10%. Daarom wordt in deze kadernota voorgesteld de onroerend zaakbelasting voor het jaar 2025, bovenop de reguliere indexering, te verhogen met 10%. De hogere inkomsten als gevolg van die extra verhogingen bedragen afgerond €800.000. 

•    Verhogen toeristenbelasting tot tarieven in regio 
De afgelopen jaren is en wordt geïnvesteerd in de toeristisch recreatieve ontwikkeling van de gemeente Beekdaelen. Voorbeelden, hiervan zijn onder andere de Beekdaelenroute, Parkstadroute en Knopen Lopen. Daarnaast zijn diverse gebiedsontwikkelingen uitgevoerd of zijn nog  in uitvoering. Gedacht kan hierbij worden aan Thull, Etzenrade en Gijselaar. Een analyse van de toeristenbelasting zoals deze wordt geheven in Zuid-Limburg, laat zien dat Beekdaelen qua hoogte een laag tarief heft. Verhoging van de toeristenbelasting tot het Zuid- Limburgse gemiddeld leidt tot een voordeel van ongeveer € 130.000.