(Verplichte) paragrafen

Inwoners en ondernemers dragen via de gemeentelijke belastingen en heffingen bij aan (instandhouding van) voorzieningen. De lokale heffingen zijn een belangrijk onderdeel van de gemeentelijke inkomsten. In deze paragraaf wordt verantwoording afgelegd over de gerealiseerde belastingopbrengsten, de belastingtarieven en het kwijtscheldingsbeleid.

Zoals verwoord in het coalitieprogramma 'Ons thuis, ons Beekdaelen' zijn de volgende beleidsmatige uitgangspunten gehanteerd voor wat betreft de lokale heffingen:

 • De ozb en de toeristenbelasting houden gelijke tred met de inflatie.
 • Voor wat betreft de rioolheffing is ingezet op het principe ‘de vervuiler betaalt’ en op duurzaamheid. 
 • Voor wat betreft de afvalstoffenheffing is ingezet om de kosten zoveel als mogelijk te beperken.
 • De Legesverordening is gebruikt als instrument om duurzaamheidsdoelen te realiseren. 

De totale opbrengst uit lokale belastingen, heffingen en retributies vormt in het rekeningjaarbijna 18% van de inkomsten van de gemeente Beekdaelen en wordt gebruikt om haar activiteiten te financieren.

Opbrengst 2023 van lokale belastingen, heffingen en retributies (inclusief afrekeningen voorgaande dienstjaren):

In onderstaande tabel treft u de woonlasten van een gemiddeld huishouden in 2023 aan (bedragen in euro’s):

De onroerendezaakbelasting is een belasting die wordt geheven over, zoals de naam al zegt, onroerende zaken. Deze belasting is van de lokale heffingen de grootste inkomstenbron. Met de opbrengst uit de OZB kan de gemeente onder andere uitgaven op het gebied van veiligheid, onderhoud openbaar groen en voorzieningen bekostigen. Zo draagt de OZB bij aan het voorzieningenniveau binnen de gemeente. 
Er zijn drie groepen die een aanslag OZB krijgen:

1.    Eigenaren van woningen
2.    Eigenaren van niet-woningen (bijvoorbeeld bedrijfspand)
3.    Gebruikers niet- woningen

Gebruikers van woningen (bijvoorbeeld huurders) ontvangen geen aanslag ozb. De te betalen ozb wordt berekend als percentage van de WOZ-waarde van de woning of niet-woning. De WOZ-waarde (waardering onroerende zaken) wordt jaarlijks opnieuw vastgesteld. Voor 2023  heeft de raad ervoor gekozen om de opbrengst alleen voor de inflatie te corrigeren en verder geen verhoging toe te passen. Voor 2023 bedroeg het inflatiepercentage 2,4 %, uit onderstaande tabel blijkt hoe de tarieven voor 2023 werden berekend en wat de daadwerkelijke opbrengst 2023 is:

De gemeente is wettelijk verantwoordelijk voor de inzameling van het afval van huishoudens. Hiervoor maakt zij kosten. Voor de opbrengst uit de afvalstoffenheffing geldt dat deze niet meer dan kostendekkend mag zijn; de gemeente mag dus niet meer in rekening brengen dan de kosten die zij voor het inzamelen van afval maakt. 

De tarieven afvalstoffenheffing 2023 werden in de raadsvergadering van 8 november 2022 vastgesteld.

De gemeente heeft bij wet een zorgplicht voor drie beleidsvelden op het gebied van water. Doel van de rioolheffing is om geld vrij te maken voor onder meer:

• de afvoer van afvalwater;
• de afvoer van regenwater (ook wel hemelwater genoemd);
• het kwaliteitsbeheer van grondwater. 

De rioolheffing is een bestemmingsheffing. Dit betekent dat de opbrengst niet hoger mag zijn dan de kosten. Elke gemeente is verplicht een Verbreed Gemeentelijk Rioleringsplan (VGRP) vast te stellen. Het VGRP geeft inzicht in de kosten en de baten voor de instandhouding van het gemeentelijk rioolstelsel en is de basis voor de berekening van het tarief rioolheffing.  In de raadsvergadering van oktober 2020 is het VGRP voor de gemeente Beekdaelen vastgesteld en sinds belastingjaar 2021 is er sprake van een geharmoniseerd tarief rioolheffing. Het water- en rioleringsprogramma (WRP)  2024-2027 is in het jaar 2023 vastgesteld. De tarieven rioolheffing zijn vanaf het jaar 2024 gebaseerd op dit nieuwe plan.

De belasting wordt geheven naar een vast bedrag per perceel (€ 173,20) verhoogd met een bedrag geheven naar het aantal kubieke meters water dat vanuit het perceel wordt afgevoerd. Voor het bedrag per m3 afgevoerd water geldt onderstaande staffeling:

Voor een huishouden/bedrijf met een waterverbruik tot en met 300m3 bedroeg de aanslag € 300 (vastrecht € 173,20 en op basis van waterverbruik € 126,80). I
n onderstaande tabel wordt inzicht gegeven in de mate van kostendekkendheid van rioolheffing:

Toeristenbelasting is een belasting die geheven wordt over verblijf in hotels, pensions, recreatiewoningen, tenten en caravans. De belasting wordt betaald door degene die gelegenheid tot het verblijf biedt. Op 8 november 2022 heeft de raad de verordening toeristenbelasting 2023 vastgesteld.

Gemeenten zijn verantwoordelijk voor een groot aantal taken. Een deel van deze taken wordt in de vorm van een dienst door bewoners of bedrijven individueel afgenomen. Om gemeenten tegemoet te komen in de kosten die zijn gerelateerd aan deze taken, betalen afnemers van gemeentelijke diensten leges.

Wie de leges betalen, is afhankelijk van het type dienst dat wordt afgenomen. In veel voorkomende gevallen zijn het inwoners die betalen voor een paspoort, een rijbewijs of een uittreksel uit de gemeentelijke basisadministratie. Het kunnen echter ook projectontwikkelaars zijn die een aanvraag indienen voor een omgevingsvergunning.

Op  20 december 2022  is de legesverordening 2023 en de daarbij behorende tarieventabel vastgesteld. Ten opzichte van 2022 werden de tarieven verhoogd met 2,4% of aangepast conform wettelijke bepaling.

 Uit onderstaande tabel blijken de gerealiseerde dekkingspercentages 2023 voor wat betreft de leges. 

Burgers die niet in staat zijn de gemeentelijke belastingen te betalen, kunnen in aanmerking komen voor kwijtschelding. De gemeenteraad bepaalt voor welke belastingen kwijtschelding mogelijk is en de voorwaarden waaronder kwijtschelding plaatsvindt. De gemeenteraad is hierbij gebonden aan wettelijk voorgeschreven regels. Op enkele onderdelen kan de raad afwijken van de landelijke regels.  Dit zijn:

• Voor welke gemeentelijke belastingen kwijtscheldingen wordt verleend;
• Of daar geheel of gedeeltelijk kwijtschelding wordt verleend. Gedeeltelijke kwijtschelding houdt in dat slechts een deel voor kwijtschelding in aanmerking komt (bijvoorbeeld 50% van de aanslag);
• Welke kwijtscheldingnorm wordt toegepast. De kwijtscheldingsnorm is een normbedrag voor de kosten van levensonderhoud. De raad kan bijvoorbeeld besluiten om bij het vaststellen van het recht op kwijtschelding, de kosten van levensonderhoud vast te stellen op 100% van de bijstandsnorm in plaats van 90%
  die is opgenomen in de Uitvoeringsregeling. Hetgeen betekent dat zodoende in ruimere mate kwijtschelding wordt verleend.

• Of gebruik wordt gemaakt van de mogelijkheid om het bedrag aan financiële middelen dat niet meetelt bij de berekening van het vermogen te verhogen. 

Op 20 december 2022 is de verordening kwijtschelding gemeentelijke belastingen 2023 door de raad vastgesteld. Kwijtschelding is mogelijk voor 100% van de rioolrechten en het vast tarief afvalstoffenheffing. Voor wat betreft diftar is kwijtschelding mogelijk tot een bedrag van max.  € 55. De kwijtscheldingsnorm bedraagt 100% van de bijstandsnorm en de reguliere vermogensnorm is verhoogd met het maximaal toegestane bedrag.  

De totaal verleende kwijtschelding bedroeg  € 354.274 hiervan heeft € 35.779 betrekking op voorgaande dienstjaren. Over 2023 werd een bedrag van € 318.495 aan kwijtschelding  verleend. Dit bedrag is per belastingsoort in onderstaande tabel weergegeven: 

Het weerstandsvermogen geeft antwoord op de vraag in hoeverre een gemeente in staat is om nog niet afgedekte risico’s op te vangen door het vormen van een risicobuffer (weerstandscapaciteit). 

Om een goede inschatting te kunnen maken van het weerstandsvermogen is het van belang dat een vorm van risicomanagement wordt toegepast. Risicomanagement betekent dat risico’s die spelen in de organisatie continu en systematisch worden doorlopen met als doel een balans te vinden tussen het nemen en het beheersen van risico’s. De vigerende nota risicomanagement is in het jaar 2019 vastgesteld. In de raadsvergadering van 6 februari 2024 is een nieuwe nota vastgesteld die leidend is vanaf het jaar 2024.

De nota risicomanagement bevat het beleid dat de gemeente Beekdaelen hanteert om haar risico’s te managen en vormt de basis voor de paragraaf weerstandsvermogen in de begroting en het jaarverslag. In de nota worden de kaders gesteld ten aanzien van de reikwijdte en toepassing van risicomanagement in de gemeente Beekdaelen en het handelen van bestuur en medewerkers.

De definities “risico’s” en “weerstandscapaciteit” spelen een belangrijke rol bij de bepaling van het weerstandsvermogen. Daarom achten wij het van belang om deze begrippen nader toe te lichten.

Weerstandscapaciteit 
De weerstandscapaciteit bestaat uit de middelen en mogelijkheden waarover de gemeente beschikt om niet begrote kosten, die onverwachts en substantieel zijn, te dekken, zonder dat de begroting en het beleid aangepast hoeven te worden. Het gaat om die elementen waarmee tegenvallers eventueel kunnen worden bekostigd. Daartoe becijferen wij in dit hoofdstuk de weerstandscapaciteit van de gemeente.

Risico
De kans dat een niet te voorspellen gebeurtenis zich voordoet die een nadelig effect heeft op de organisatie, de doelen die zijn gesteld of de financiële positie van de gemeente. De risico’s die relevant zijn voor het weerstandsvermogen zijn die risico’s die niet op een andere manier zijn ondervangen en die een financieel nadelig gevolg kunnen hebben. Doen deze risico’s zich voor dan worden ze ondervangen via de weerstandscapaciteit. Risico’s waarvoor verzekeringen zijn afgesloten en voorzieningen zijn gevormd zijn niet relevant voor het weerstandsvermogen. In dit hoofdstuk worden de belangrijkste risico's beschreven.  

De weerstandscapaciteit bestaat uit middelen en mogelijkheden waarover de gemeente beschikt om niet begrote kosten die onverwacht en substantieel zijn op te vangen c.q. de risico´s in financiële zin af te dekken. Het betreft kosten die onvoorzien, onvermijdelijk en onuitstelbaar zijn. 

In het BBV (Besluit Begroting en Verantwoording) is niet voorgeschreven welke bestanddelen behoren tot de weerstandscapaciteit. De gemeente Beekdaelen hanteert de volgende bestanddelen:

In de tabel maken wij onderscheid in een structurele en een incidentele component van de weerstandscapaciteit. De structurele weerstandscapaciteit betreft het vermogen van de gemeente om onverwachte tegenvallers in de begroting op te vangen, zonder dat dit gevolgen heeft voor de voortzetting van gemeentelijke taken. De incidentele weerstandscapaciteit is de ruimte die de gemeente heeft om onverwachte eenmalige tegenvallers op te kunnen vangen, zonder dat deze invloed hebben op de voortzetting van gemeentelijke taken.

1.    Algemene reserve
De algemene reserve is het deel van de reserves waar geen claim op ligt. De omvang van die algemene reserve bedraagt voor de gemeente Beekdaelen € 4.176.135 (peildatum 31-12-2022). Daarnaast beschikt de gemeente nog over een ‘reserve nog te bestemmen’. Die reserve wordt door de gemeente niet gerekend tot het weerstandsvermogen. Toch is ook die reserve ‘claimvrij’. Het bedrag in die reserve bedraagt afgerond ruim € 8,0 miljoen.

2.    Stille reserves
Als activa onder de opbrengstwaarde of niet zijn gewaardeerd is sprake van een stille reserve. Voor de bepaling van de weerstandscapaciteit is van belang dat de activa waarin een stille reserve besloten ligt direct verkoopbaar zijn. Niet direct verkoopbare activa blijven voor de berekening van de weerstandscapaciteit buiten beeld. Bij verkoop ontstaan winsten die eenmalig vrij inzetbaar zijn. Gemeenten kennen twee soorten stille reserves. Dit zijn stille reserves in financiële vaste activa (deelnemingen, aandelen) en stille reserves in de materiële vaste activa (bijv. gronden niet ingebracht in de grondexploitatie, panden etc.).

3.    Begrotingsruimte
Als de begroting en meerjarenraming sluiten met een positief saldo, is sprake van begrotingsruimte. Het positieve resultaat slaat naar verwachting in het jaar 2026 om naar een tekort. Derhalve bedraagt de begrotingsruimte 0.

4.    De post onvoorziene uitgaven              
Het totaal bedrag van de post onvoorzien bedraagt € 50.000 en is naar rato van de lasten verdeeld over de verschillende programma´s. Gezien de geringe omvang van het bedrag draagt deze post niet substantieel bij aan de weerstandscapaciteit.

5.    Onbenutte belastingcapaciteit
Hieronder wordt verstaan de mogelijkheid die de gemeente heeft om de belastingen te verhogen. Bij tarieven waar kostendekking een rol speelt is van onbenutte belastingcapaciteit sprake voor zover nog geen volledige kostendekking wordt gerealiseerd. Aan de hoogte van de overige tarieven is theoretisch geen bovengrens gesteld. De gemeente kan deze echter niet tot in het oneindige verhogen. Bij deze heffingen zal de raad zelf een grens moeten aangeven. In de gemeente is sprake van onbenutte belastingcapaciteit en daarmee van structurele weerstandscapaciteit. 

In deze paragraaf worden de geïnventariseerde risico’s beschreven.

Ad 1. Risico’s die het meest belangrijk gevonden worden
In deze paragraaf worden de belangrijkste risico's geïnventariseerde risico's.  Risico’s met een lage inschatting van de impact of waaraan nu nog geen financiële gevolgen kunnen worden verbonden kunnen in de nabije toekomst echter wel degelijk relevant worden voor het weerstandsvermogen. Ook risico’s die nu geheel zijn afgedekt blijven uiteindelijk risico’s en dienen om die reden blijvend te worden gevolgd. De onderstaande tabel bevat de actuele risico's. Het overzicht komt overeen met de inventarisatie die recent is gemaakt naar aanleiding van de nota weerstandsvermogen die op 6 februari 2024 door de raad is vastgesteld.

Bij de vernieuwing van het BBV is, op basis van advies van de commissie Depla, voorgeschreven dat er in de paragraaf weerstandsvermogen en risicobeheersing  een verplichte basisset van vijf financiële kengetallen moet worden opgenomen. Het betreft de volgende kengetallen:

1A Netto schuldquote
1B Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen
2 Solvabiliteitsratio
3 Grondexploitatie
4 Structurele exploitatieruimte
5 Belastingcapaciteit

Om deze nieuwe kengetallen te duiden geeft de commissie BBV aan dat vergelijking met andere gemeentes een goed instrument is.

1A Netto schuldquote
Hoe hoger de schuld, hoe hoger de netto schuldquote. De netto schuldquote weerspiegelt het niveau van de schuldenlast van ten opzichte van de eigen middelen en geeft een indicatie van de druk van de rentelasten en de aflossingen op de exploitatie.

1B Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen
Om inzicht te krijgen in hoeverre sprake is van doorlenen wordt de netto schuldquote weergegeven (netto schuld gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen). Op die manier wordt in beeld gebracht wat het aandeel van de verstrekte leningen is en wat dit betekent voor de schuldenlast.

2 Solvabiliteitsratio 
Dit kengetal geeft inzicht in de mate waarin de gemeente in staat is aan haar financiële verplichtingen te voldoen. Hoe hoger de solvabiliteitsratio, hoe groter de weerbaarheid van de gemeente.

3 Grondexploitatie
De afgelopen jaren is gebleken dat grondexploitatie een forse impact kan hebben op de financiële positie van een gemeente. Het kengetal grondexploitatie geeft aan hoe groot de grondpositie (de waarde van de grond) is ten opzichte van de totale (geraamde) baten in de begroting.

4 Structurele exploitatieruimte
Voor de beoordeling van de financiële positie is het ook van belang te kijken naar de structurele baten en structurele lasten. Structurele baten zijn bijvoorbeeld de algemene uitkering uit het gemeentefonds en de opbrengsten uit de onroerende zaakbelasting OZB. Dit kengetal geeft aan hoe groot de structurele exploitatieruimte is, doordat wordt gekeken naar de structurele baten en structurele lasten en deze worden vergeleken met de totale baten. Een positief percentage betekent dat de structurele baten toereikend zijn om de structurele lasten (waaronder de rente en aflossing van een lening) te dekken.

5 Belastingcapaciteit
Dit kengetal geeft inzicht hoe de belastingdruk in de gemeente zich verhoudt ten opzichte van het landelijk gemiddelde.
Met belastingcapaciteit wordt bedoeld de woonlasten van een meerpersoonshuishouden in het begrotingsjaar ten opzichte van het landelijk gemiddelde in het jaar voorafgaand aan het begrotingsjaar uitgedrukt in een percentage. Onder de woonlasten worden verstaan de OZB, de rioolheffing en reinigingsheffing voor een woning met gemiddelde waarde in de gemeente. 

Op basis van de cijfers van Coelo bedraagt het landelijk gemiddelde van de woonlasten in Nederland in 2023 € 949,00 Uitgedrukt in een percentage ten opzicht van dit gemiddelde bedragen de woonlasten in de gemeente Beekdaelen 104,74 %. Dit betekent dat de woonlastendruk in de gemeente Beekdaelen ruim 4 % hoger zijn ten opzichte van het landelijk gemiddelde 2023.

Beoordeling onderlinge verhouding tussen de kengetallen

Het is niet mogelijk een individueel kengetal te gebruiken voor de beoordeling van de financiële positie. De kengetallen zullen altijd in samenhang moeten worden bezien, omdat ze alleen gezamenlijk en in hun onderlinge verhouding een goed beeld kunnen geven van de financiële positie van een gemeente. Daarom dienen ze te worden voorzien van een adequate toelichting. De waarden van de kengetallen kunnen worden ingedeeld in drie categorieën: categorie A is het minst risicovol, categorie C het meest, en categorie B is neutraal.
Op basis van onderstaand overzicht en op basis van het weerstandsvermogen kan worden geconcludeerd dat de gemeente Beekdaelen een stabiele financiële positie heeft. 0 van de 6 onderdelen bevinden zich in categorie B (neutraal), 5 onderdelen in de categorie A (minst risicovol) en 1 onderdeel in de categorie C (risicovol). Voor het weerstandsvermogen geldt de status uitstekend.

Een groot deel van het gemeentelijk vermogen is geïnvesteerd in kapitaalgoederen. Onderhoud en beheer van deze kapitaalgoederen zijn van belang om kapitaalvernietiging te voorkomen en de veiligheid te waarborgen. Daarom gaan we uit van risico gestuurd assetmanagement. Waarbij onze focus ligt op  cyclisch en curatief onderhoud. Daar waar mogelijk nemen we steeds vaker preventieve conserverende maatregelen om de toekomstige beheerkosten te beperken.

Met het beheer en onderhoud van onze wegen, bruggen, riolering, openbaar groen, openbare verlichting en gemeentelijke gebouwen is een grote inzet van middelen gemoeid. De lasten van deze kapitaalgoederen zijn onderdeel van de diverse programma’s. Deze paragraaf geeft een integraal inzicht in de kaders, ontwikkelingen, onderhoud en kosten over de programma’s heen. 

In het groene domein zijn in 2023 meerdere pilots op het gebied van burgerparticipatie in de groencontracten opgepakt. Dit n.a.v. de in 2021 gestarte nieuwe wijze van groenbeheer. Zo zijn  in 2023 pilots uitgevoerd op het gebied van burgerparticipatie en zelfsturing.

Naast de uitvoering van het reguliere groen- en sportveldenbeheer zijn in 2023 de volgende acties opgepakt:
-    De uitvoering van achterstallige snoei bij park- en laanbomen;
-    Het bijwerken van de areaalgegevens en gewenste kwaliteitsniveaus in het beheersysteem;
-    Het opstellen van een groenstructuurplan;
-    Planvoorbereiding voor de aanleg van ontmoetingsplekken;
-    Voorbereiding en uitvoering van kleinschalige burgerparticipatieprojecten;
-    Renovatie kunstgrasvelden Alfa Sport en Hockey Nuth.

Kwaliteit: 
Bij de harmonisatie van het beheer van de openbare ruimte is het gewenste kwaliteitsniveau van de wegen volgens de CROW- normen vastgesteld op niveau C (laag) ; sober maar doelmatig en veilig. Herijking van het beleid wegen is als onderdeel van het Integraal Beleidsplan Openbare Ruimte verder uitgewerkt. Hierbij is een financieel plan opgesteld om het fors aanwezige achterstallig onderhoud terug te dringen. Om het achterstallig onderhoud terug te dringen is het voor de jaren 2023, 2024 en 2025 krediet á € 1.2 miljoen nog beschikbaar. Het beschikbaar gestelde krediet voor het jaar 2022 is reeds gebruikt om een deel van het achterstallig onderhoud weg te werken. 

Door het tijdig uitvoeren van onderhoud is de veiligheid en kwaliteit van het kapitaalgoed gegarandeerd en kan kapitaalvernietiging worden voorkomen.  Op basis van de in 2023 uitgevoerde weginspectie is een meer jaren onderhoudsplanning voor de jaren 2023, 2024, 2025 en 2026 opgesteld.

Financiën: 
De reguliere kosten voor het klein- en groot onderhoud aan de wegen zijn zoals gebruikelijk ten laste gebracht van het jaarlijkse budget voor onderhoud  wegen 2024 á € 1,68 miljoen. Het  beschikbaar gestelde krediet zal op basis van de actuele weginspectie in 2024 doelmatig worden ingezet.

Externe factoren waaronder Covid-19 en de oorlog in Oekraïne hebben ertoe geleid dat grondstoffen en brandstoffen in prijs zijn gestegen met hoge inflatie tot gevolg. Zonder correctie van de inflatie raakt het doel, namelijk het terugdringen van het achterstallig onderhoud, uit zicht.

Kwaliteit:
De afgelopen jaren zijn onze gemeentelijke civiele kunstwerken onderhouden op basis van de inspectiegegevens vanuit de voormalige gemeenten Onderbanken, Nuth en Schinnen. Om het beheer en onderhoud van deze assets de komende jaren te garanderen en verder te kunnen professionaliseren is in 2023 een inspectie van het op dat moment bekende areaal uitgevoerd en is een meer jaren onderhoudsplanning (MJOP) opgesteld. In het jaar 2024 zal een verdere vertaal- en inhaalslag op het gebied van registratie en onderhoud plaatsvinden.

Financiën: 
De kosten voor het beheer en onderhoud zijn opgenomen in de jaarlijkse begroting.  In het jaar 2023 is uit het exploitatiebudget  een houten voetgangersbrug vervangen en zijn diverse, kleinschalige reparatiewerkzaamheden uitgevoerd aan de civiele kunstwerken. Vervangingsinvesteringen voor civiele kunstwerken zijn niet in de jaarlijkse begroting opgenomen. Gelet op het aantal toegenomen, nog niet eerder geregistreerde, civiele kunstwerken van 284 naar 449 is een begrotingswijziging van het exploitatiebudget nodig.

Kwaliteit:  

• Het structurele beheer en onderhoud blijft van groot belang voor ons water- en rioleringssysteem.  Op basis van de reguliere beheer en onderhoud cyclus; bestaande uit reiniging, inspecteren en onderhoud, is in 2023 de kwaliteit van ons rioleringssysteem verder in beeld gebracht. Waar nodig zijn de systemen gerepareerd en gerenoveerd. Hierbij heeft, naast de geplande beheer en onderhoudscyclus, de focus gelegen op het wegwerken van opgelopen achterstanden in rioolreparaties.  Het controleren en bijwerken van de beheergegevens is een doorlopend proces. 
  
  In samenwerking met o.a. het Waterschap Limburg en onze partnergemeenten in zowel regio Parkstad als de regio Westelijke Mijnstreek is het duurzaam en efficiënt afvalwaterbeheer verder uitgewerkt.  In 2023 is het gemeentelijk rioleringsplan geactualiseerd en dit heeft geresulteerd in het Water- en rioleringsprogramma (WRP)  2024-2027.

Financiën: 

• Als onderdeel van het WRP is ook de kostendekkendheid voor geactualiseerd. Ten behoeve van bestaande en nieuwe projecten zijn de financiële middelen opgenomen in het WRP en worden jaarlijks bij het vaststellen van de begroting beschikbaar gesteld.

•    Kwaliteit:
Het beheer van de groenvoorzieningen in de openbare ruimte is uitgevoerd conform de onderstaande, door de raad in 2022 via het ibor vastgestelde kwaliteitsniveaus.

De groencontracten zijn gegund voor de periode 2022-2027 op basis van de in 2022 vastgestelde areaalgegevens. De areaalgegevens worden jaarlijks vastgesteld, deze zijn in 2023 bijgewerkt en opgenomen als resultaatsverplichting voor het jaar 2024.

Uit de in 2020 uitgevoerde boomveiligheidsinspectie (VTA) is gebleken dat er, als gevolg van een gebrek aan regulier beheer, een groot aantal bomen zijn aangewezen als risicobomen.  Naast het deels noodzakelijk vellen heeft een groot deel van deze bomen de status "achterstallige snoei" ontvangen. In verband met de beschikbare middelen zijn de als risicobomen aangewezen straat- en laanbomen in 2021 gesnoeid. De resterende risicobomen in de boomsingels met een lager veiligheidsrisico worden meegenomen in de snoeiprogramma's.
De bomen worden met een cyclus van 3 jaar gesnoeid waarbij in 2023 de kernen Doenrade, Amstenrade, Oirsbeek, Schinnen, Vaesrade en Nuth ca. 75% van het gezamenlijke areaal is gesnoeid. Het resterende areaal van deze kernen wordt in het resterende deel van de winterperiode 2023-2024 uitgevoerd (Q1-2024).
De jaarlijks terugkerende snoeiwerkzaamheden aan de vorm- en leibomen is voor groot deel uitgevoerd door de eigen buitendienst.

Kwaliteit:
Conform het beleidsplan Openbare Verlichting Beekdaelen 2021-2025 is, in juni 2021, opdracht verstrekt voor het vervangen van alle traditionele lampen voor kwalitatieve ledverlichting. Deze projectmatige werkzaamheden, het verLEDden van de openbare verlichting, zijn in 2023  op enkele kleine punten afgerond. De projectmatige werkzaamheden worden in 2024 volledig afgerond.

Financiën:
Voor het project verLEDden is een krediet beschikbaar gesteld  van € 1,66 miljoen. Hiervan is inmiddels € 1,13 miljoen besteed.  In 2023 heeft een bijstelling plaatsgevonden á  €  275.000,00.  Het resterend krediet á  € 150.000,00 wordt ingezet om de laatste armaturen te verLEDden. Gemeente Beekdaelen beschikt nu over een vrij "jong" en tevens energiezuinig areaal.

• Beleid/beheer:  
  Het huidige beleid  voor beheer en onderhoud is gericht op de bouwkundige en technische instandhouding van het in eigendom zijnde vastgoed gedurende de reële levensduur. In de raadsvergadering van 8 oktober 2019 is het  MJOP gebouwen 2020-2029 vastgesteld door de raad. Dit onderhoudsprogramma voorziet in een planning van het technische en preventieve onderhoud plus de vertaling ervan in benodigde middelen. De gemeente stelt iedere 4 jaar een Meerjaren onderhoudsprogramma (MJOP) op.  Van de 63 gebouwen zijn 19 gebouwen niet opgenomen in dit MJOP.  Het gaat hierbij om gebouwen die op de nominatie staan om te worden verkocht of gesloopt. Maar ook gebouwen waarbij de toekomstige bestemming nog niet duidelijk is. Bij deze gebouwen werd alleen het  klachtenonderhoud uitgevoerd  en de eventuele wettelijke verplichtingen.

• Kwaliteit:  
  Het huidige beleid voor bouwkundig en technisch beheer en onderhoud is gebaseerd op de systematiek van NEN 2767 minimaal onderhoudsniveau 3. Deze systematiek betreft een landelijk erkende normering voor bouwkundig en technisch onderhoud. De opgenomen werkzaamheden in dit MJOP van 2023 zijn uitgevoerd en enkele doorgeschoven naar 2024. Het maatschappelijk vastgoed van de gemeente Beekdaelen voldoet aan de bovenstaande norm. Er is geen sprake van achterstallig onderhoud.

In het regulier onderhoud waren ook duurzaamheidsmaatregelen meegenomen met een direct effect op de verduurzaming namelijk: isolatie, daken waarbij onderhoud benodigd was zijn deze niet alleen voorzien van een nieuwe toplaag maar ook voorzien van extra isolatie. Indien van toepassing was traditionele verlichting vervangen voor led-verlichting. Gas-boilers zijn vervangen voor energiezuinigere boilers.

• Financiën

Het vastgesteld MJOP 2020-2029 van 8 oktober 2019 is gehanteerd voor het uitvoeren van het onderhoud in 2022.  Tot en met 2029 wordt hiervoor jaarlijks een bedrag opgenomen van € 878.000 hetgeen voor 2023 toereikend was.  Tijdens afgelopen jaar waren bij gebouwen ook onderhoudswerkzaamheden naar voren gehaald die eigenlijk later in het MJOP gepland stonden. Dit om onnodige kosten uit te geven voor herstelwerkzaamheden te weten dat deze later werden vervangen. 

De 19 gebouwen die niet zijn opgenomen in het MJOP zijn de benodigde kosten  gedekt uit de Voorziening onderhoud gebouwen niet opgenomen MOP.  Het afgelopen jaar was € 200.000 opgenomen hetgeen toereikend was. 

In de raadsvergadering van 19 december 2023 heeft de raad een geactualiseerd meerjarenonderhoudsplan gebouwen vastgesteld voor de jaren 2024-2033. Bij de vaststelling van dat plan heeft te raad tevens besloten aanvullende middelen beschikbaar te stellen.

De financieringsparagraaf is een belangrijk instrument voor het sturen, beheersen en controleren van de financieringsfunctie. Daarnaast is het doel van deze paragraaf om de financiële positie van de gemeente op basis van het door de Raad vastgestelde Treasurystatuut te evalueren. De centrale doelstelling van het treasurybeleid is het beheren van de financiële geldstromen en het beperken van de financiële risico’s voor de gemeente. De uitvoering van treasury wordt wettelijk geregeld in de Wet Financiering Decentrale Overheden (wet FIDO). Deze wet regelt, dat de uitvoering van de treasuryfunctie binnen de gemeente uitsluitend de publieke taak dient en geschiedt binnen de financiële kaders van de kasgeldlimiet en de renterisiconorm.

In deze paragraaf zullen achtereenvolgens de volgende onderwerpen aan de orde komen:
1.  Risicobeheer
2.  Gemeentefinanciering 
3.  Organisatie informatievoorziening m.b.t. kasbeheer

Een belangrijk onderdeel van de treasuryfunctie is het beschermen van gemeentelijke vermogens- en renteresultaten tegen ongewenste financiële risico’s.

In het Treasurystatuut wordt onderscheid gemaakt in de volgende financiële risico’s:
•    rente risico
•    kredietrisico
•    intern liquiditeitsrisico
•    valutarisico

In dit hoofdstuk worden bovenstaande risico’s nader toegelicht met de bijbehorende beheersingsmaatregelen.

1.1    Renterisico 
De gemeente kan zowel op de kortlopende als op de langlopende schulden renterisico lopen. Renterisico ontstaat door fluctuaties in de rentelasten (bijvoorbeeld door renteherziening of herfinanciering). De overheid heeft in de wet Financiering Decentrale Overheden (wet FIDO) twee instrumenten gedefinieerd om de renterisico’s die de gemeente loopt te beperken, namelijk de kasgeldlimiet en de renterisiconorm. De kasgeldlimiet heeft tot doel beperking van renterisico op de kortlopende schuld en de renterisiconorm beperkt de renterisico’s op de langlopende schulden.

Kasgeldlimiet (renterisico kortlopende schuld)
Het is voor gemeenten aantrekkelijk om financieringsbehoefte op te vangen met het aantrekken van kort geld, omdat de rente op kort geld lager is dan op langlopende leningen. Echter veel kort geld aantrekken, brengt hogere (rente)risico’s met zich mee, omdat in de regel de rente op kort geld sterker aan fluctuaties onderhevig is.
De kasgeldlimiet is een door de wet FIDO voorgeschreven sturings- en verantwoordingsinstrument ter beperking van dit renterisico op de korte schuld. De kasgeldlimiet bedraagt 8,5% van het begrotingstotaal bij aanvang van het begrotingsjaar.

De kasgeldlimiet ziet er voor het jaar 2023 als volgt uit:

Financieringsbehoefte
De gemeente Beekdaelen maakt gebruikt van de zogenaamde totaalfinanciering. In de begroting 2023 is rekening gehouden met een financieringsbehoefte van € 5 miljoen waarbij rekening werd gehouden met het gecumuleerde bestedingspercentage van het jaar 2022.  Inde loop van 2023 is gebleken dat onze liquiditeiten niet toereikend zijn om de projecten uit te voeren waartoe de gemeenteraad heeft besloten. Uit een liquiditeitenplanning is gebleken dat een totaalbedrag € 25 miljoen aan langlopende leningen moet worden aangetrokken. Het betreft 3 geldleningen die  gespreid over 2024 en 2025 gestort worden. 

Leningenportefeuille
Een overzicht van de leningportefeuille per 01-01-2023 treft u hieronder aan. De laatste geldlening in het overzicht is  doorgeleende lening aan een woningstichting. 

Ten behoeve van een goed beheer van de financiële middelen van de gemeente is het van belang een goed inzicht in het verloop van de liquide middelen. Het is noodzakelijk dat de afdeling financiën (treasurer) wordt voorzien van de nodige informatie met betrekking tot het verloop van onder andere de grondexploitatie (inkomsten en uitgaven) alsmede de uitgaven met betrekking tot voorgenomen investeringen. In dit proces is een belangrijke taak weggelegd voor de budgethouders van de diverse afdelingen.

De bedrijfsvoeringsparagraaf van deze jaarstukken geven inzicht in de beleidsvoornemens ten aanzien van onze bedrijfsvoering. Deze is gericht op het adequaat uitvoeren van de programma’s uit deze begroting en de continuïteit van de gemeentelijke organisatie. Hoe beter de gemeentelijke organisatie op orde is, des te beter de organisatie in staat is om haar publieke taak op de juiste manier uit te voeren.

In 2023 hebben we actief gewerkt aan het terugdringen en voorkomen van verzuim. Met succes, zowel het verzuimpercentage als de verzuimfrequentie zijn gedaald. De risico-inventarisatie en -evaluatie (RI&E) is uitgevoerd en getoetst. We hebben een start gemaakt met het oppakken van de geïdentificeerde knelpunten. Dit zetten we in 2024 voort, om een zo veilige en gezonde werkomgeving mogelijk te maken.
Als onderdeel van ons Arbobeleid hebben we ook een start gemaakt met het ontwikkelen van Vitaliteits- en Duurzame Inzetbaarheidsbeleid. Dit gaan we in 2024 verder implementeren. Omdat het contract met onze huidige Arbodienstverlener afloopt, zetten we in het eerste half jaar van 2024 een aanbesteding in de markt. We richten ons daarbij op samenwerking met een regionale partij.

Om de planning & control- documenten naar een hoger plan te tillen, zijn ook in 2023 stappen gezet. Onderstaand treft u de belangrijkste aan:

• Vanaf 2023 worden de raads- en commissieleden in de gelegenheid gesteld om vragen en opmerkingen over de planning & control documenten digitaal te stellen via de applicatie Pepperflow.
• In de financiële verordening die in 2023 is vastgesteld wordt een duidelijke definitie gegeven van nieuw beleid en het proces dat dient te worden doorlopen om middelen voor dat nieuwe beleid beschikbaar te stellen.
• In de jaarstukken 2022, die in het jaar 2023 zijn opgesteld, is voor het eerst een proef rechtmatigheidsverklaring opgenomen door het college. Dat is een jaar eerder dan wettelijke vastgesteld.
• Er is geïnvesteerd in een applicatie die de gemeente helpt de financiële rechtmatigheid verder te verbeteren

Naast de maatregelen die al in gang zijn gezet worden de komende jaren nog diverse verbeteracties uitgevoerd. Hierover informeren wij u in de planning & control documenten in 2024.

Om als organisatie in control te zijn (en te blijven) zijn in de afgelopen jaren een groot deel van de,  naar verwachting,  meest risicovolle processen inclusief de risico’s, in workshopverband beschreven. Ook zijn in die sessies een aantal beheersmaatregelen geïnventariseerd en geïmplementeerd die de kans op risico’s verkleinen. Daarbij is niet alleen de financiële beheersing van de administratieve processen betrokken. Ook juridische, informatie- en privacy aspecten zijn betrokken in dit traject. Op deze wijze krijgt elk van de vier ‘control-disciplines’ uit de gemeente aandacht, en wordt de integraliteit en de kwaliteit van de interne beheersing gemaximaliseerd.

In 2023 hebben we onze informatiehuishouding verder verbeterd. Dat bleek ook uit de resultaten van de KPI-audit voor informatiebeheer en archiefzorg. Zo hebben we in 2023 de inrichting verder verbeterd en met de afdelingen constructief samengewerkt aan de kwaliteit van de informatiehuishouding. Bij DIV is een nieuwe werkwijze geïmplementeerd voor kwaliteitszorg en monitoring. In het kader van digitalisering is er een vervangingsbesluit genomen. Ook het calamiteitenplan is vastgesteld. Samen met de afdelingen is hard gewerkt aan  de nodige aanpassingen in processen, gegevens, applicaties en koppelingen om de Omgevingswet met ingang van 2024 ook goed te kunnen uitvoeren.  Het cliëntportaal voor WMO/Jeugdzorg is live gegaan.  Naast de gebruikelijke updates, aanpassingen en vervanging van ICT-middelen (hard- en software) zijn ook de multifunctionals vervangen. Diverse applicaties zijn aanbesteed en geïmplementeerd waaronder de applicatie voor digitaal handhaven, anonimiseren, nieuwe verkiezingensoftware, samen met de RUD een bodemkwaliteitskaart (bodeminformatiesysteem) en een applicatie voor rechtmatigheidsverantwoording. Ook zijn we overgestapt op Microsoft 365 en hebben we het beheer en ondersteuning van  de applicaties die concern breed worden gebruikt, in 2023 verstevigd. Verder hebben we een fundament gelegd voor data gedreven werken: het dataplatform is geïmplementeerd en ontwikkeling van de eerste dashboards is gestart. Nu de basis in 2023 is gelegd, ontwikkelen we in 2024 hard door en gaan we ervoor zorgen dat data ons goed ondersteunt in ons dagelijks werk en bij het maken van (beleids-)keuzes.

Vanaf 1 januari 2020 is de Baseline Informatiebeveiliging Overheid (BIO) van kracht. De BIO vervangt de bestaande baselines informatieveiligheid voor Gemeenten, Rijk, Waterschappen en Provincies. Hiermee is één gezamenlijk normenkader voor informatiebeveiliging binnen de gehele overheid ontstaan, gebaseerd op de internationaal erkende en actuele ISO-normen. De verandering voor gemeenten ten opzichte van de vorige baseline is dat risicomanagement centraal staat.
Om nadere invulling te geven aan risicomanagement zijn door de InformatieBeveiligingsDienst (IBD) ‘bestuurlijke principes voor informatiebeveiliging’ ontwikkeld. Eén van die bestuurlijke principes zegt dat informatiebeveiliging een continu proces is dat moet worden geborgd. Om meer grip en controle te krijgen op de situatie binnen de gemeente, hebben wij in 2023, samen met de rest van de controle organen binnen de organisatie, een centrale tool aangeschaft dat het systematische manier van werken bevordert (in vaktaal: ‘Information Security Management System’ (ISMS)) . 

Als gemeente blijven wij ons continue doorontwikkelen en blijven wij op de hoogte van de laatste ontwikkelingen in het land en de EU, zoals bijvoorbeeld de komst van de NIS-2 en de BIO 2.0. Met een goed gevuld ISMS krijgen wij inzicht in de huidige stand van zaken en kunnen wij ons voorbereiden op toekomstige ontwikkelingen en wet- en regelgeving.

Digitaal werken betekent onszelf blootstellen aan kwetsbaarheden. Daarom is het belangrijk om naast de technische maatregelen ook continue te werken aan de bewustwording bij bestuurders en medewerkers. Ook in 2023 is de nodige aandacht  besteed aan het verhogen van de digitale weerbaarheid, o.a. door de inzet van de e-learning iBewustwording Informatiebeveiliging en Privacy en actieve voorlichting.

Per 25 mei 2018 geldt de Europese Algemene Verordening Gegevensbescherming (hierna: AVG). Hierdoor zijn organisaties nog meer dan vroeger doordrongen van het belang van gegevensbescherming.  Gegevensbescherming is meer dan alleen het opstellen van beleid en procedures. Gegevensbescherming is een continue proces en vraagt om structurele borging in de ambtelijke organisatie met een verantwoordingsplicht richting het college en de gemeenteraad. De verantwoordingsplicht inclusief documentatieplicht (aantoonbare audit bewijslast) vormt een belangrijk onderdeel van de AVG. Door het AVG privacy team is samen met de afdelingen nader invulling gegeven aan de gemeentelijke business-informatie doelen. Zo zijn ondermeer DPIA’s (Data Privacy Impact Assesments) uitgevoerd, nieuwe verwerkersovereenkomsten/convenanten zijn getekend en het openbare publieke register van gegevensverwerkingen wordt continue geactualiseerd. Naast de  online opleidingsmodulen voor het vergroten van het privacy bewustzijn en bewustwording is eveneens gestart met actieve voorlichting in de afdelings- en werkoverleggen. De gemeente Beekdaelen dient naast de AVG ook te voldoen aan de Wet politiegegevens (Wpg) en de in het Besluit politiegegevens buitengewoon opsporingsambtenaren (Bpgboa) gestelde bepalingen. Naar aanleiding van de in 2022 uitgevoerde externe Wpg audit werd in 2023 een plan van aanpak uitgewerkt, waarop we blijven voortwerken.

Onze samenleving vraagt steeds meer om verbinding. Verbinding tussen inwoners en de overheid. Communicatie vervult daarbij een sleutelrol. Goede communicatie leidt immers tot beter contact, draagvlak en samenwerking. Als gemeente hebben we oog en oor voor onze inwoners, ondernemers en instellingen en zoeken wij actief het gesprek op over gemeentebrede thema’s en maatschappelijk relevante onderwerpen. Voor effectieve communicatie is het belangrijk om eenduidig, herkenbaar en in samenhang te communiceren.

Vanuit het coalitieprogramma worden goede communicatie en samenwerking dan ook als randvoorwaarden benoemd om te komen tot een optimale dienstverlening. Op basis van het behoefteonderzoek zoals uitgevoerd is in 2023 een nieuwe communicatievisie opgesteld. Deze communicatievisie bevat vier bouwstenen waarop onze communicatie voor de komende jaren gebaseerd is:
•    Een optimale informatievoorziening
•    Intern beginnen is extern winnen 
•    Trots op Beekdaelen
•    Dialoog en participatie

Zaken als een goede informatievoorziening, leesbare en begrijpelijke teksten, snel en duidelijk reageren op vragen en verzoeken moeten goed georganiseerd zijn. Bij langlopende projecten wordt tussentijds informatie gegeven. Op het voor hen juiste moment, via het juiste middel en over de onderwerpen waarin zij interesse hebben wordt gericht met onze doelgroepen gecommuniceerd. Daarmee dragen we bij aan de verbinding en het vertrouwen tussen inwoners en de gemeente Beekdaelen. De communicatievisie is bovendien in een uitvoeringsprogramma vertaald in concrete projecten die geïmplementeerd worden. Met enkele projecten zoals de implementatie van een digitale nieuwsbrief, beeldbank, interne schrijfwijzer en proactieve persmomenten zijn wij reeds in 2023 gestart. 

In het controleprotocol is vermeld dat het college rapporteert over afwijkingen die meer dan € 50.000 bedragen. Geconstateerd is dat met betrekking tot opdrachten die verband houden met dienstverleningen in de openbare ruimte totaalbedrag aan afwijkingen is van € 589.000.

De Wet Open Overheid is in 2022 in werking getreden. De Wet is bedoeld om overheden transparanter te maken en moet ervoor zorgen dat overheidsinformatie beter vindbaar, uitwisselbaar, eenvoudig te ontsluiten en goed te archiveren is. Het doel is om één transparante overheid en verantwoording van de overheden te bevorderen, door overheden te verplichten zoveel mogelijk informatie in een vroegtijdig stadium actief openbaar te maken. Openbaarheid is een recht van de burger.

Wat hebben we bereikt?
De projectgroep “Van Wob naar Woo” heeft gezamenlijk met Native Consulting een impactanalyse opgesteld. Deze impactanalyse vormt de basis om te starten met de fasegewijze ontsluiting van de onderstaande informatiecategorieën, die actief openbaar dienen te worden gemaakt.

Het betreft de volgende 11 categorieën:
•    Wet- en regelgeving
•    Organisatiegegevens
•    Raadsstukken
•    Bestuursstukken
•    Stukken van adviescolleges
•    Convenanten
•    Jaarplannen en –verslagen
•    Wob/Woo-verzoeken
•    Onderzoeken
•    Beschikkingen
•    Klachten

Deze informatiecategorieën worden vanaf 2023 gefaseerd ingevoerd, waarbij diverse stukken die onder de eerste vier genoemde categorieen vallen reeds online (website) te raadplegen zijn.

De gemeente Beekdaelen heeft een deel van de uitvoering van het gemeentelijk beleid en taken ondergebracht bij zogenaamde verbonden partijen. Deze partijen spelen dan ook een belangrijke rol bij de realisatie van de gemeentelijke doelstellingen. De gemeente blijft daarbij wel verantwoordelijk voor de uitvoering en het realiseren van het beleid en het behalen van de gemeentelijke doelstellingen. In deze paragraaf besteden wij aandacht aan deze verbonden partijen. 

Wat zijn verbonden partijen 
Verbonden partijen zijn privaatrechtelijke of publiekrechtelijke organisaties waarin de gemeente een bestuurlijk én financieel belang heeft. 

• Van een bestuurlijk belang is sprake indien de gemeente rechtstreeks invloed heeft op de besluitvorming binnen de verbonden partij, bijvoorbeeld door een zetel in het bestuur en/of door stemrecht.
• Van een financieel belang is sprake als de gemeentemiddelen aan de verbonden partij ter beschikking heeft gesteld die ze kwijt is in geval van faillissement van die partij of wanneer financiële problemen bij de verbonden partij kunnen worden verhaald op de gemeente.

Wanneer aan beide voorwaarden is voldaan, is er conform de regels van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) sprake van een verbonden partij. Voorbeelden zijn BV-en, NV-en, corporaties, gemeenschappelijke regelingen, stichtingen en verenigingen.

Waarom samenwerkingsverbanden
De gemeente kan diverse redenen hebben om samen te werken. Zo kan een gemeente samenwerken om bijvoorbeeld schaal- en efficiencyvoordelen te bereiken, kennis te delen, complexe en specialistische taken te laten uitvoeren, risico's te spreiden of om een maatschappelijk initiatief te ondersteunen. Ook uitbreiding van het aantal taken en de complexiteit ervan zijn overwegingen om samenwerking te zoeken en verbanden aan te gaan. Op een groot aantal terreinen, zoals sociale zaken, gezondheidszorg, brandweer en veiligheid, het sociaal domein (WMO, jeugdzorg en participatie), hebben gemeenten nadrukkelijk de samenwerking gezocht. Dit is vaak in de vorm van een gemeenschappelijke regeling.
Aan de andere kant brengt samenwerken ook risico's met zich mee. Ondanks dat de gemeente een deel van de uitvoering van haar beleid bij een partner heeft ondergebracht, blijft zij wel verantwoordelijk voor het uitgevoerde beleid. Daardoor kan de gemeente aanzienlijke maatschappelijke, financiële en fiscale risico's lopen wanneer een partij in financiële problemen komt of zijn taken niet goed uitvoert. Het is daarom van belang dat deze verbonden partijen goed functioneren en de doelstellingen binnen de gegeven financiële én beleidsinhoudelijke kaders realiseren. Vanuit gemeentelijk perspectief is de noodzaak om de verbonden partijen goed te monitoren en zo nodig bij te sturen dan ook groot. Voor de gemeenteraad is informatie over de verbonden partijen om twee redenen van belang:

• De partijen voeren taken uit die in het verlengde van de gemeentelijke doelstellingen liggen;
• Het functioneren van de partijen heeft consequenties voor de gemeentelijke begroting.
  
  
  

Grip op verbonden partijen

De behoefte om grip op verbonden partijen te hebben én te houden neemt steeds meer toe. Dat geldt ook voor het versterken van de onderlinge samenwerking. Sinds begin 2021 hebben wij daarom officieel ingestemd met het op het gebied van monitoring en sturing van verbonden partijen hanteren van de gezamenlijke werkwijze ‘Samen Grip Op Verbonden Partijen’. Centrale rol in deze werkwijze is weggelegd voor de regionale ambtelijke werkgroep ‘Samen Grip Op Verbonden Partijen’. Deze werkgroep - bestaande uit ambtenaren van de Parkstad-gemeenten en de Middengebied-gemeenten - coördineert de vorengenoemde werkwijze waaronder valt de toepassing van het zogenaamde ‘adoptiemodel’. In dit model worden de verbonden partijen (veelal gemeenschappelijke regelingen) verdeeld binnen de ambtelijke werkgroep en adopteren één of twee van de deelnemende gemeenten één of meer verbonden partijen. Hierdoor specialiseren zich deze adoptiegemeenten op ambtelijk niveau als het ware in een of meerdere verbonden partijen op zowel financieel als inhoudelijk gebied. Via de per verbonden partij in het leven geroepen ‘ambtelijke subwerkgroepen oftewel ‘adoptiegroepen’ overleggen de adoptiegemeenten met de andere deelnemers uit Parkstad Limburg en het Middengebied aan een verbonden partij over hetgeen er speelt en welke acties nodig zijn om meer grip en sturing te krijgen. De vorengenoemde ambtelijke werkgroep rapporteert periodiek aan het ‘Bestuurlijk overleg Samen Grip Op Verbonden Partijen’ waarin de portefeuillehouders financiën van de Parkstadgemeenten en de gemeenten in het Middengebied zijn vertegenwoordigd. Op deze wijze wordt de bestuurlijke aanhaking geborgd. Door deze werkwijze worden reeds aan de voorkant ambtelijk de krachten gebundeld om meer invloed en grip op de eventuele risico’s van verbonden partijen te krijgen. Daarbij geldt met name voor gemeenschappelijke regelingen dat deze immers moeten worden gezien als ‘verlengd lokaal bestuur’. Vorengenoemde werkwijze is geïmplementeerd binnen onze gemeentelijke organisatie en zal in de komende jaren via de regionale ambtelijke werkgroep en subwerkgroepen verder worden doorontwikkeld.

In de nu volgende tabel volgt een overzicht van de verbonden partijen die van toepassing zijn voor de gemeente Beekdaelen. In bijlage 3 bij deze jaarstukken treft u nadere informatie over de betreffende verbonden partijen aan.

In exploitatie genomen bouwgronden

Revitalisering De Horsel 
Het revitaliseringsproces van het bestaande bedrijfsterrein is afgerond. Op zichtlocaties van het bedrijventerrein De Horsel worden geen grond meer te koop aangeboden omdat er geen gegadigden zijn. Enige uitzondering in deze is dat de gemeente Beekdaelen zich nog beraad of één van deze zichtlocaties geschikt is als locatie voor het nieuwe gemeentehuis. Mocht de gemeente uiteindelijk besluiten dat de zichtlocatie niet geschikt is voor de realisatie van het nieuwe gemeentehuis , dan kan het revitaliseringsproces van het bestaande bedrijfsterrein definitief afgesloten worden.

Centrum Schimmert  
Fase 1, de bouw van 6 levensloopbestendige woningen is in 2022 in de markt gezet, deze woningen worden voor de zomer 2024 opgeleverd. Voor fase 2 en 3 heeft een integrale planherziening plaatsgevonden op basis van de woonvisie en de vraag vanuit de markt (sociale huur, starters en nultredenwoningen). Deze planuitwerking is in 2023 worden afgerond en op basis hiervan is een ontwerp-bestemmingsplan in procedure gebracht. In 2024 zal het bestemmingsplan ter vaststelling aan de raad worden voorgelegd en zal gestart worden met het terrein bouwrijp te maken. Start bouw van fase 1 zal naar verwachting in 2025 plaatsvinden.

Niet in exploitatie genomen bouwgronden ( NIEGG)

Tijdelijke woningen Amstenrade

De voormalige gemeente Schinnen heeft eind 2018  besloten een perceel ( kadastraal bekend gemeente Schinnen sectie H nummer 304) nabij de Hommerter Allee aan te kopen.
Het doel van deze ontwikkeling is het bieden van een alternatief voor de nog steeds groeiende vraag naar goedkope huurwoningen onder starters en/of alleenstaanden. Deze doelgroep heeft moeite om een passende reguliere huur- of koopwoning te vinden. De gemeente heeft een grondpositie verworven en in 2023 is gestart met de planvoorbereiding om te komen tot de ontwikkeling van modulaire woningen op deze locatie gericht op de voornoemde doelgroepen. Momenteel wordt hier in samenwerking met de woningcorporatie een haalbaarheidsstudie voor de locatie opgesteld.  

Bedrijventerrein Rode Beek
Het concept-bestemmingsplan resp. gebied waarbinnen dit bedrijventerrein is gelegen valt onder het door de rijksplanvormer opgenomen gebied waar ook de zogenoemde invliegfunnel in verband met de aanwezigheid van de NAVO-vliegbasis Geilenkirchen is voorzien. Uw raad heeft enkele malen het bestemmingsplan gewijzigd vastgesteld om deze ontwikkeling mogelijk te maken,  waarbij, met gewijzigde planregels, alsnog aan de gestelde verplichting zou worden gedaan (ondanks het niet-intekenen van een invliegfunnel).  Hiertegen heeft de minister van defensie steeds beroep tegen ingesteld bij de Raad van State, afdeling bestuursrechtspraak. Op 13 september 2021 heeft u besloten om de procedure niet langer door te zetten omdat de aanleiding waarvoor dit bestemmingsplan dient, niet meer actueel is.  De twee bedrijven uit de kern Schinveld die mogelijk zouden verplaatsen naar dit terrein,  hadden eerder besloten niet meer over te gaan tot bedrijfsverplaatsing. Het vorenstaande betekende dat op dat moment de ontwikkeling van het bedrijventerrein niet actueel was. Tegen het besluit van september 2021 heeft de minister ook beroep ingesteld. De afdeling bestuursrechtspraak heeft uitspraak gedaan dat de gemeente verplicht is wederom een besluit te nemen rekening houdend met de eerdere uitspraken. .Op 4 oktober 2022 heeft uw raad bij amendement besloten om geen besluit te nemen. In het lopende overleg is met de staatssecretaris van defensie afgesproken dat, hoewel defensie niet akkoord is met het raadsbesluit van 4 oktober 2022, er nu (nog) geen formeel beroep door het ministerie wordt ingesteld.  In het kader van het centrumplan Schinveld worden momenteel de mogelijkheden voor verplaatsing van één bedrijf weer in ogenschouw genomen. Deze informatie is met het ministerie besproken..

Op dit moment staat onze leefomgeving onder druk door de gevolgen van klimaatverandering en onze manier van leven. In Beekdaelen werken we aan een groene, toekomstbestendige gemeente waarin mensen gezond, fijn en veilig kunnen wonen, werken en verblijven, ook in de toekomst. De transitie naar een klimaatvriendelijke gemeente is een absolute kerntaak en daarom heeft de gemeenteraad in 2020 het ambitiedocument "Duurzaamheidsvisie, Beekdaelers samen aan zet!" vastgesteld. Deze visie is tot stand gekomen in samenwerking en overleg met inwoners, bedrijven en maatschappelijke partners.

Om binnen het kader Duurzaamheid richting te geven zijn er 3 concrete thema’s en doelstellingen vastgesteld:

• Beekdaelen in 2040 energieneutraal. Dit betekent dat we alle energie die we gebruiken hernieuwbaar binnen onze eigen gemeente opwekken.
• Klimaatbestendig Beekdaelen. Dit betekent dat we ons voldoende aanpassen aan het veranderende klimaat;
• Circulair Beekdaelen. Dit betekent dat we in Beekdaelen de kringlopen zoveel mogelijk sluiten en dat we efficiënt omgaan met grondstoffen.

Duurzaamheid is van iedereen. Iedereen in de organisatie draagt hieraan bij en dit dragen we dan ook gezamenlijk uit. In de regio werkt Beekdaelen samen met haar inwoners, bedrijven, buurgemeenten in de regio Parkstad, Provincie Limburg en Rijksoverheid. 

Beekdaelen wil meer ruimte geven voor zelfsturing en participatie door burgers. Het onderwerp Duurzaamheid leeft, verbindt en raakt iedereen. Daarom leent dit onderwerp zich om te experimenteren met zelfsturing en participatie. Hierbij kijken we niet alleen naar de onderwerpen, maar ook de rol en de wijze waarop de gemeente zich verhoudt tot de samenleving. 

Ons doel is om onze inwoners niet alleen te informeren maar juist ook te inspireren om zelf aan de slag te gaan. De transitie naar een klimaatvriendelijke gemeente maken we voor een deel van onderop. 

In 2023 is samen met inwoners aan verduurzaming van Beekdaelen gewerkt:

• Meer gecommuniceerd over het thema duurzaamheid met inwoners dan in 2022
• Samengewerkt met de WoonWijzerWinkel en hun dienstverlening verbeterd naar vraag van inwoners
• Een reeks gratis Webinars verzorgt samen met de WoonWijzerWinkel over verduurzaming van hun woning.
• Subsidie aanvragen begeleid en verdere ontwikkeling van de Duurzaamheidstafel
• Samengewerkt met de Energiecoöperatie Impulz Beekdaelen
• Samengewerkt met de werkgroep Fair trade
• Samengewerkt met de klimaatburgemeester van Beekdaelen

We streven naar een energieneutraal Beekdaelen in 2040 en aardgasvrij Beekdaelen in 2050.
In ons energiebeleid hanteren we de principes van “Trias Energetica”. Dit houdt in dat we inzetten op het zoveel als mogelijk besparen van energie. Wat we niet gebruiken aan energie,  hoeven we dan niet op te wekken. Het restant aan energieverbruik wekken we duurzaam op en daarin ligt voor ons een grote uitdaging.

Energiebesparing woningen:
Het doel is om het energieverbruik te reduceren met 33% in 2040. Om hiernaar te werken zijn in 2023 de volgende acties uitgevoerd binnen de woningsector:

• Vaststellen Transitievisie Warmte 2.0
• Uitvoering  Aanpak Energiearmoede
• Onderzoek naar technische aardgasvrije oplossingen van woningen
• Onderzoek naar de vraag en drempels die inwoners ervaren bij verduurzamen van hun woning
• Een reeks gratis Webinars verzorgt samen met de WoonWijzerWinkel voor verduurzaming van woningen
• Wijkgerichte verduurzaming  in samenwerking met de Energiecoöperatie ImpulZ
• Voorbereiden van een Isolatieprogramma binnen Beekdaelen
• Voorbereiden van een SoortenManagementPlan
• Voorbereiden van de inzet van energiecoaches
• Proces en aanbod verbetering van het energieloket de WoonWijzerWinkel op de behoeften van inwoners
  
  Energieopwekking:

De energie die resteert na energiebesparing dient duurzaam te worden opgewekt. Deze energie gaan we duurzaam opwekken op onder andere door middel van zonnepanelen op daken en in ons landschap. Dit zal met de nodige zorgvuldigheid worden uitgevoerd, met het oog op het behoud van ons hoogwaardige landschap. 

De acties die zijn uitgevoerd ten aanzien van energieopwekking in 2023:

• Deelname aan voorverkenning van Opwek Energie op Rijksgronden 
• Meedenken over de wijze waarop een zonnepark kan worden gerealiseerd op de voormalige stortplaats in Schinnen 
• Onderzoek naar regionaal Energiebedrijf binnen Parkstad
• Onderzoeken van mogelijkheden hoe energie op te wekken met netcongestie
• Onderzoek potentie grensoverschrijdende energieopwekking nabij Jabeek/Süsterseel
• Onderzoek potentie zon op parkeerplaatsen samen met Energiecoöperatie ImpulZ
• Onderzoek potentie zon op gemeentelijk vastgoed
• Opstellen regionaal programma voor grootschalig zon op daken
  
  

Verduurzaming bedrijven:
Naast energiebesparing en - opwekking is het derde speerpunt de verduurzaming van bedrijven(terreinen), gezien de specifieke aanpak om bedrijven te verduurzamen.

De acties uitgevoerd in 2023 om bedrijven(terreinen) te verduurzamen:

• Deelname aan regionaal onderzoek voor Warmtenet Zuid-Limburg 
• Samenwerking en faciliteren onderzoek voor een energie hub op bedrijventerrein de Horsel samen met ondernemers
• Duurzaamheidsleningen voorbereiden en verstrekken aan MKB voor verduurzaming
• Het uitbreiden van het takenpakket van de WoonWijzerWinkel om ook MKB te ondersteunen in hun verduurzamingsreis vanaf 2024

Het nationaal programma ‘Nederland circulair in 2050’ is van belang. In deze circulaire verdwijnt het afval zoals we dat nu kennen. Afval is dé nieuwe grondstof. Vrijwel alles wat we straks gebruiken, wordt steeds opnieuw gebruikt. In een circulaire economie stappen we dus af van de lijn ‘produceren, consumeren en daarna weggooien’. Zo sparen we behalve onze grondstoffen ook het milieu, verminderen we onze CO2-uitstoot en stimuleren we innovatie, nieuwe bedrijvigheid en werkgelegenheid. De economie is niet langer allesbepalend. Zij staat in dienst van de samenleving en dient een duurzame omgeving niet in de weg te staan. Onze gemeenschappen, de sociale verbanden en onze prachtige natuur dienen gekoesterd te worden.

Sluiten van kringlopen in Beekdaelen
Acties uitgevoerd in 2023:

• Uitvoering maatregelen genoemd in het Grondstoffenplan 2022 - 2026, onder andere voorbereidingen voor een nieuwe Afvalstoffenverordening.
• Opstellen van een regionale Position Paper met doelstellingen voor een Circulair Parkstad
• Voorbereiden van een regionaal Uitvoeringsprogramma om aan de doelstellingen voor een circulair Parkstad invulling te geven
• Een kennisprogramma circulariteit voor de ambtelijke organisatie voorbereid en in uitvoering gebracht
• In samenwerking met de Klimaatburgemeester van Beekdaelen zijn presentaties door Beekdaelen verzorgd om bewustwording en handelsperspectieven te delen om afvalvrij te leven.
• Deelname aan regionaal onderzoek voor hergebruik van groene reststromen voor groen gas.
• Voorbereidingen gemaakt om de oude Voetbalkantine Amstenrade circulair te slopen op basis van eerder gemaakte materiaal paspoorten
• Voorbereidingen getroffen om basisscholen beter afval te laten scheiden

Veiligheid

De capaciteit op het gebied van (preventieve) veiligheid moet in overeenstemming zijn met de taken van de gemeente en de ambities die we op dit vlak hebben. Er wordt onderzoek uitgevoerd naar de voor veiligheid benodigde capaciteit (inclusief innovatieve technische hulpmiddelen) in Beekdaelen inclusief een structurele financiële vertaling in de begroting.

Op 7 maart 2023 heeft de raad het Integraal Veiligheidsplan SVBBL 2023-2026 vastgesteld. De hierin benoemde acties worden met de huidige capaciteit uitgevoerd. In het veiligheidsplan zijn de thema’s veilige woon- en leefomgeving en integriteit en veiligheid geprioriteerd, net als voorgaande jaren. Daarnaast is er ook ruimte voor nieuwe ontwikkelingen en ambities zoals de meervoudige aanpak van ondermijning in de Beekstraat, waarvoor extra capaciteit wordt ingezet. De komende periode zal bezien worden of een verdere verdieping/uitbreiding van de huidige ontwikkelingen nodig en mogelijk is, zowel qua capaciteit als financieel.
 
De komend jaren gaat de gemeente in samenwerking met partners de meervoudige problematiek in de Beekstraat in Schinveld aanpakken. Een integrale aanpak op het gebied van openbare orde en veiligheid, sociaal en ruimte, met als doel; het bevorderen van het sociaal-maatschappelijk functioneren met als gevolg een leefbare en (objectieve en subjectieve) veilige omgeving.'

'Het jaar 2023 heeft voornamelijk in het teken gestaan van besluitvorming, onderzoek, planvorming en organisatie. Nu de voorbereidingsfase is afgerond is een aanvang gemaakt met de uitvoeringsfase.'  Deze ziet voornamelijk toe op integrale controles op naleving van wet- en regelgeving, vanuit de pijlers 'Ondermijning', 'Sociaal' en 'Omgevingsrecht'. 
 
Bestuurlijke aanpak (van ondermijnende criminaliteit).
De bestuurlijke aanpak bestond voornamelijk uit het ontwikkelen en uitvoeren van maatregelen tegen (vormen van ondermijnende) criminaliteit. Signalen, meldingen waren veelal de aanleiding hiertoe. Deze monodisciplinaire aanpak is vaak opgevolgd door een integrale casusaanpak binnen de oov-keten waaruit vervolgens multi-disciplinaire maatregelen zijn ontplooid.

Naast de bestrijding d.m.v. bestuursrechtelijke (en fiscaalrechtelijke en strafrechtelijke) maatregelen  is verder gewerkt aan onderzoek en planvorming. Onderzoek in de zin van; het ontwikkelen analysemethoden, onderzoek naar criminogeniteit binnen bepaalde branches en fenomenen, het aanwenden van hulpmiddelen, tools t.b.v. onze informatiepositie. Planvorming in de zin van; het ontwikkelen van handelingskaders t.b.v. de onderliggende ondermijningsthema's zoals de 'georganiseerde hennepteelt', 'mensenhandel- en smokkel', 'criminele motorbendes', 'misbruik en fraude binnen de vastgoedsector', 'witwassen en gerelateerde vormen van financieel-economische criminaliteit'. 

Preventie, zowel intern als extern in de vorm publicaties (dashboard), signalenboekjes, taakkaarten, informatiebijeenkomsten en trainingen, hebben wederom bijgedragen aan de doelstelling om te komen tot een bestuurlijke en maatschappelijke weerbaarheid tegen ondermijning. 
 
Ondermijning / Bibob (Bevordering integriteitsbeoordelingen door het openbaar bestuur).
2023 heeft wederom in het teken gestaan van het beleidsuitgangspunt; 'verdere intensivering van de integrale aanpak van de georganiseerde criminaliteit’. De meeste aandacht is uitgegaan naar de aanpak van zgn. 'handhavingsknelpunten' t.w. de Beekstraat in Schinveld ('Meervoudige aanpak van ondermijning in de Beekstraat - Schinveld') en het 'Buitengebied' (RegioDeal / Veilig Ondernemen Parkstad / KVO Buitengebied).

Onderdeel van deze 'intensivering' is ook een regiobrede toepassing van de Integrale Ondermijnings-Beelden. Binnen dit thema zijn voorbereidingen getroffen voor 'Preventie door voorlichting aan publiek-private partijen'. Naast de verdergaande samenwerkwerking met het bankwezen wordt voor alle woningcorporaties in onze regio resp. de samenwerking in deze, in 2024 een voorlichtingsbijeenkomst aanpak ondermijning gehouden.

Een geheel nieuwe ontwikkeling is de invoering van de 'Limburgse Norm'. Binnen de provincie Limburgs is afgesproken dat alle gemeente in de komende periode gaan toewerken naar een 'basisniveau' binnen de bestuurlijke en geïntegreerde aanpak van ondermijning. Een uitvoeringsplan en handelingskader is als handreiking hiervoor ontwikkeld.

Noot: de ontwikkelingen rondom het 'Regionaal Interventie Team / Regionaal Informatieknooppunt', het 'Fenomeenonderzoek autobranche / aanpak voertuigcriminaliteit' staan apart uitgewerkt.

Ten behoeve van de Integriteitsbeoordelingen op basis van de wet Bibob is binnen de Driehoek SVBBL nieuw concept Bibob-beleid uitgewerkt. De implementatie is voorzien in 2024.
Binnen dit verband is tevens een informatiebijeenkomst gehouden met als thema 'Ondermijning binnen het Vastgoed'.
 
Veiligheid en Global Goals.
Vanuit Veiligheid wordt met name gewerkt aan GG 16: vrede, veiligheid en rechtvaardigheid. De integrale samenwerking binnen de lokale driehoek SVBBL en de drie lokale Interventieteams, alsmede de nauwe samenwerking met organisaties als de politie, het Openbaar Ministerie, de Belastingdienst, het RIEC, de Veiligheidsregio, Veilig Thuis en het Veiligheidshuis ter bevordering van de objectieve en subjectieve veiligheid, draagt bij aan deze global goals.

Het Uitvoeringsplan Verkeer en de Uitvoeringsagenda Mobiliteit Parkstad zijn voor de jaren 2022 tot en met 2025 vastgesteld. Op basis van de risicoanalyse zijn de urgente wegvakken als integrale projecten geprioriteerd en andere wegvakken worden in de jaarplannen opgenomen. De risico-gestuurde aanpak is een voorwaarde van de rijksoverheid om in aanmerking te komen voor mogelijk cofinanciering.  Het Uitvoeringsplan is tot stand gekomen met behulp van de inwoners van de gemeente en de stakeholders zoals politie, Veilig Verkeer Nederland, Wandelnet en de Fietsersbond. Verder worden op thema's zoals gedragsverandering en deelmobiliteit samengewerkt met de Parkstad gemeenten. Het verbeteren van de verkeersveiligheid en afwaarderen van wegen wordt door de gemeente opgepakt. De uitvoering wordt integraal met de disciplines wegen, groen en rioleringen afgestemd en verder wordt cofinanciering door de  Provincie en het Rijk steeds bezien.

In 2023 is een zijn we gestart met het digitaliseren van de eerste fase van de top 15 van mobiliteitsdata zoals wegwerkzaamheden, parkeerdata, maximumsnelheden. Deze  transitie zal in de komende jaren nog verder ontwikkelen. 

Het twee jaarlijks overleg met alle basisscholen is een frequent onderdeel van het jaarprogramma. In 2023 zijn de school-zone markeringen opgefrist en zijn extra maatregelen ingezet bij de basisschool in Amstenrade als gevolg van de bouwwerkzaamheden.

In 2023 is gestart met een actualisatie van de verkeersborden in Beekdaelen. De bebouwde komborden zijn getoetst aan de landelijke richtlijnen en bij de evaluatie van de blauwe zones zijn de inwoners van Beekdaelen betrokken. In de komende jaren worden de overige verkeersborden geactualiseerd. Verder is de nieuwe nota Parkeernormen vastgesteld. 

Na het vaststellen van de geluidskaarten zijn we gestart met het opstellen van het actieplan EU-richtlijn omgevingslawaai. in 2024 wordt het actieplan afgerond.

Ook in 2023 werken wij weer samen met de stakeholders zoals politie, Fietsersbond, Wandelnet, VVN, LLTB en Cumula aan een verbetering van de openbare ruimte en leefbaarheid. verder oriënteert Beekdalen 360 graden in de samenwerkingsverbanden Parkstad, Zuid Limburg en in de Westelijke Mijnstreek.

In samenwerking met Parkstad,  Sittard-Geleen en de provincie is de haalbaarheid van drie doorfietsroutes onderzocht tussen Parkstad en de Westelijke Mijnstreek. Om de inwoners van Beekdaelen te stimuleren meer te fietsen zijn in samenwerking met de organisatie Zuid Limburg Bereikbaar projecten gestart.

In 2023 zijn 26 laadpalen toegekend, waarvan 17 stuks inmiddels zijn geplaatst en 9 stuks nog in voorbereiding zijn. 

In 2023 is de maximumsnelheid van de volgende wegen afgewaardeerd: Mesweg, Klimmenderweg, Schoolstraat, Provinciale weg Schimmert-Aalbeek en Schimmert-Meerssen, Kampweg, Beijlkensweg,  Bekerbaan, Brommelen, de kernen Swier en Wijnandsrade. De inrichting van deze wegen is aangepast of nog in voorbereiding. Verder zijn verkeersmaatregelen in overleg met bewoners aangebracht in de Vaesrader Wienweg, Putstraat, Beijlkensweg en de Bekerbaan. Verder is een begin gemaakt om het hard rijden op de sluiproute Eijkenderweg - Boschweg tegen te gaan. tot slot is een onderzoek ingesteld naar de verkeersoverlast in de Dorpstraat in Nuth en omgeving.

Ten gevolge van de wijzigingen in de lijn 36 van het openbaar vervoer zijn de haltes in Schinveld aangepast. is een uitstaphalte in Klein-Doenrade gerealiseerd. De haltes in Jabeek worden in 2024 aangepast.

Uit het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie volgt dat Nederland en daarmee ook de gemeente Beekdaelen in 2050 waterrobuust en klimaatbestendig is ingericht. Om schade zoveel mogelijk te beperken, werken we aan inrichting van het stedelijk watersysteem en een klimaatbestendige ruimtelijke inrichting zodat we extreme en langdurige neerslag beter kunnen verwerken. We benutten water en groen zo goed mogelijk om wateroverlast te voorkomen, verdroging en hittestress tegen te gaan en de biodiversiteit en leefbaarheid te verhogen.  Ook in het buitengebied is waterbeheer van belang.  Erosie kan water- (en modder)overlast vergroten. Het waterbeheer en de versterking van de groenblauwe structuur van de gemeente in samenwerking met talrijke stakeholders biedt kansen voor nieuwe verbanden, gericht op versterking van het landschap.

De volgende global goals zijn van toepassing:
6. Clean Water en Sanitation,
13. Climate action

Voor het onderhoud van onze kapitaalgoederen is Global Goal 6 “zorgen voor beschikbaarheid en duurzaam beheer van water en sanitaire voorzieningen’’ aan de orde.
Het inzamelen en transporteren van afvalwater, doelmatig inzamelen en verwerken van hemelwater zolang een perceeleigenaar dit niet op eigen terrein kan verwerken en beperken van structurele nadelige gevolgen voor het grondwaterstand behoren tot de zorgplichten van de gemeente. Daarmee zijn dit de kerntaken van ons beheer en onderhoud. Door het naleven van de zorgplichten wordt deze global goal behaald.

De gemeente heeft circa 4.000 ondernemers, waaronder veel MKB’ers en ZZP’ers. Hoogwaardige duurzame bedrijvigheid en kerngebonden geclusterde detailhandel zijn enkele van de relevante economische pijlers.

Beekdaelen heeft in 2023 verder gebouwd aan een aantrekkelijk vestigingsklimaat voor bedrijven. Uiteindelijk is aan het bedrijf Revis Verkeerstechniek BV opdracht verstrekt om de nieuwe bewegwijzering op onze vier bedrijventerreinen (De Breinder, De Horsel, De Reuken en De Steeg) en enkele solitaire bedrijfslocaties gestalte te gaan geven. De uitvoering hiervan wordt verwacht vanaf medio 2024.  

Beekdaelen heeft in 2023 tevens voorbereidingen getroffen voor de  verduurzaming van bedrijventerrein De Horsel. Onder leiding van een extern adviseur en met medewerking van team duurzaamheid zijn de eerste voorbereidende gesprekken met enkele van de op De Horsel gevestigde bedrijven gevoerd om een nodig geachte verduurzamingsslag vanaf 2023 handen en voeten te kunnen gaan geven. Momenteel loopt er op initiatief van een drietal ondernemers op het bedrijventerrein en in samenwerking met gemeente Beekdaelen een onderzoek naar de oprichting van een energiehub op het bedrijventerrein.

Daarnaast is vanuit team economie in 2023 o.a. verder gewerkt aan: de gemeentelijke economische samenwerking in Zuid-Limburg, de doorgroei van de in 2023 opgerichte Beekdaelense ondernemersvereniging BCB, de voorbereidingen op een lokale economische visie in 2024, de retailtransformatie in de Stationstraat in Nuth,  de verbetering van het Beekdaelens ondernemerschap samen met de Stichting Streetwise, een onderzoek naar de oprichting van een ondernemersfonds voor heel ondernemend Beekdaelen en de zoektocht van Aldi naar een permanente vestigingslocatie in Oirsbeek of Amstenrade.

Met vaststelling van het Landschapskader Beekdalen in 2022 heeft de raad het belang van het landschap onderkend. Echter, uitvoering is nodig om daadwerkelijk bestaande kwaliteiten in het landschap te behouden en deze te vergroten of nieuwe toe te voegen. Dit krijgt vorm door vanuit verbindende elementen als holle wegen, samen met relevante partijen, doelen te stellen en door hier gezamenlijk aan te werken. Daarbij wordt nadrukkelijk een koppeling gezocht met reeds bestaande programma’s, projecten en initiatieven. Denk hierbij aan Beekdaelen B(l)oeit!, Van Geudal tot Geleenbeek en het versterken van groen in en om de kernen.

Groen binnen onze leefomgeving levert veelal onbewust een bijdrage aan onze gezondheid, klimaatadaptatie en duurzaamheid. De volgende Global Goals vinden aansluiting bij openbaar Groen.

GG3: Het creëren en beheren van goede recreatieve voorzieningen en een aantrekkelijk landschap waar ook de eigen inwoners van profiteren, buitenrecreatie, o.a. fietsen en wandelen.
GG11: Het creëren vitale, gezonde en leefbare kernen met voldoende voorzieningen. Reductie van versteende omgevingen en het creëren van een beter leefbare groene buitenruimte.
GG13: Kwalitatieve verbetering van de groenstructuur middels op beheergroep afgestemd cyclisch beheer.
GG15: De instandhouding, bescherming en ontwikkeling van het landschap, erfgoed en cultuur en regionale producten. Verbetering van de bodemkwaliteit door toepassing van bokashi in samenwerking met agrariërs. Verbetering van biodiversiteit door meer aandacht voor ecologische inrichtings- en beheermaatregelen.

Het vakgebied Volkshuisvesting levert een bijdrage aan het verlenen van toegang tot betaalbare en duurzame woningen voor iedereen. Met de corporaties die in onze gemeente werkzaam zijn, maken wij jaarlijks prestatieafspraken over betaalbaarheid, beschikbaarheid en aantallen, verduurzamen, leefbaarheid en wonen met zorg/maatschappelijke doelgroepen.
Verder wordt een bijdrage geleverd aan het inclusief, veilig veerkrachtig en duurzaam maken van steden en dorpen door in te zetten op een gevarieerd en gespreid aanbod van passende en betaalbare woonruimte voor alle doel- en inkomensgroepen. Ook het verlenen van startersleningen draagt hieraan bij.
In 2023 is -samen met de andere Parkstad-gemeenten - een nieuwe Woonvisie vastgesteld. Bij de totstandkoming zijn diverse stakeholders betrokken. De Woonvisie bestaat uit een regionaal en een lokaal deel. 

Afvalbeheer levert een bijdrage aan Global Goal 09, zorgen voor een robuuste infrastructuur ter ondersteuning van economische ontwikkeling en het welzijn van de mens. Tevens draagt het bij aan beperking van de milieuhygiënische belasting van onze omgeving (Global goal 11 en 12). Via zwerfvuilacties wordt tevens bijgedragen aan het beschermen van oceanen en zeeën (Global Goal 14). Afvalbeheer haakt ook aan bij de Global Goals 08 (Eerlijk werk en economische groei) en 17 (Partnerschap om doelstellingen te bereiken).

Vrijwel alle Global Goals raken direct of indirect het Ruimtelijke Ordenings beleid van de gemeente Beekdaelen maar wij richten ons met name Global Goal 11 (duurzame steden en gemeenschappen).
Deze doelstelling is gericht op het inclusief, veilig, verkrachting en duurzaam maken van onze kernen.
Met het ruimtelijke ordening beleid dragen wij bij aan deze doelstelling door in te zetten op het behouden en versterken van het leefklimaat.

Door de sobere, doelmatige, risico gestuurde en cyclische wijze van onderhouden van onze gemeentelijke kapitaalgoederen wordt in algemeen en breed perspectief een bijdrage geleverd aan onze GLOBAL GOAL doelstellingen.

Dit betreft onder andere:
• Het creëren van een prettige en gezonde (openbare) leefomgeving;

• In de waterketen zorg te dragen voor scheiding van rioolsystemen en afkoppeling van schoon water een duurzaam gemeentelijk riool- en afvalwaterbeheer gecreëerd (GG6);

• Een bijdrage te leveren aan de toegankelijkheid van ons openbaar vervoerssystemen onze omgeving duurzamer en toegankelijker (GG11)

• Samen met waterketenpartners waterrobuuste systemen aan te leggen en te onderhouden en gebiedsgerichte maatregelen te treffen voor waterberging en wateroverlast te beperken gewerkt aan klimaatverbetering (GG13).