Komende jaren staan we als overheden, bedrijven en maatschappelijke partners samen met onze inwoners voor grote fysieke en sociale uitdagingen in onze leefomgeving. Negen Zuid-Limburgse plattelandsgemeenten hebben het Strategisch Actieplan Middengebied Zuid-Limburg vastgesteld om het Middengebied te ontwikkelen tot een duurzame ‘groene long’ voor de hele Zuid-Limburgse regio.
Dit vindt plaats aan de hand van zes strategische actiepunten:
• Het Middengebied ontwikkelen als experimenteerregio op het gebied van energietransitie en duurzaamheid.
• Het activeren van ‘de groene long’ functie van het Middengebied: een gezondheidsoase van hoge luchtkwaliteit in Zuid-Limburg.
• Het positioneren van het Middengebied als centrum van integrale kwaliteitslandbouw met focus op productie voor lokale afzet, korte ketens en agrariërs als landschapbeheerders.
• Het Middengebied als ‘creative highland’ voor vernieuwend, kleinschalig ondernemerschap.
• Het benutten van de sterke sociale samenhang en saamhorigheid als aantrekkingsfactor voor zowel jong als oud.
• De ontwikkeling van Zuid- Limburg tot een ‘green destination’; het duurzaam maken van de hele toeristische sector.
Elkaar helpen, ondersteunen en ervaringen uitwisselen zijn belangrijke uitgangspunten. Projecten en activiteiten, die hun succes in één van de deelnemende gemeenten bewezen hebben, worden uitgerold. Op sommige onderdelen is Beekdaelen koploper, op andere terreinen kunnen wij leren van de ervaringen die zijn opgedaan in de andere gemeenten. Daarnaast worden door de Middengebied[1]gemeenten ook nieuwe activiteiten en projecten ontwikkeld. Het Middengebied focust enerzijds op behoud en versterking van het eigen bijzondere landschappelijke karakter. Anderzijds is de samenwerking aanvullend aan de ontwikkeling van het stedelijk gebied eromheen. Dit is in lijn met de gekozen strategie van de 360 graden-oriëntatie van Beekdaelen.
In 2019 zijn een Strategisch Actieplan en een Uitvoeringsagenda voor het Middengebied opgesteld. Hierop volgend is gewerkt aan het inrichten van een tijdelijke governance, het opstellen en onderschrijven van samenwerkingsprincipes en de start van de eerste vier gezamenlijke projecten binnen de vier programmalijnen Landschap en Landbouw, Toerisme van de toekomst, Vitale Samenleving en Duurzaamheid.
Deze projecten zijn:Landschap en Landbouw - analyse agrarische sector/vitaliteitsmanager
- Toerisme van de Toekomst – sectorplatform Vrijetijdseconomie Zuid-Limburg (intensivering samenwerking met de sector)
- Vitale Samenleving – ontwikkeling de Gezonde Groene School
- Duurzaamheid - inrichting Duurzaamheidsfonds voor het Middengebied
Landschap en Landbouw
Vanuit de programmalijn Landschap en Landbouw in het Middengebied zijn de samenwerkende gemeenten een inventarisatie gestart onder agrarische bedrijven. Na een aanvankelijke focus op agrarische bedrijfskavels is, met name op verzoek vanuit gemeente Beekdaelen, de reikwijdte van het onderzoek verbreed naar de toekomstmogelijkheden, knelpunten en kansen van agrarische bedrijven, in relatie tot hun omgeving. Daarbij komt tevens aan bod de rol die agrarische bedrijven kunnen en willen vervullen in actuele maatschappelijke opgaven op het gebied van onder meer natuur (inclusief stikstof), water en klimaat.
De inventarisatie van agrarische bedrijven in de gemeente Beekdaelen start in 2023.
Toerisme van de Toekomst (Zuid-Limburg)
In mei 2020 is de visie vrijetijdseconomie Zuid-Limburg 2030 (visie VTE Zuid-Limburg) door de raad vastgesteld. De visie is opgesteld in samenspraak met vertegenwoordigers van de sector (o.a. Visit Zuid-Limburg, Maastricht Marketing, Recron, Koninklijke Horeca Nederland, LLTB en de Natuur en Milieufederatie Limburg). De visie is door alle zestien Zuid-Limburgse gemeenten vastgesteld. De visie vrijetijdseconomie Zuid-Limburg en het uitvoeringsprogramma Middengebied Zuid-Limburg (programmalijn Toerisme van de Toekomst) sluiten op elkaar aan en vormen het kader voor de verdere uitvoering. In samenspraak met vertegenwoordigers van de sector heeft, op initiatief van de Middengebied gemeenten, in 2022 een intensivering van de samenwerking plaatsgevonden en is een verdiepingsslag gemaakt met concrete projecten (schaalniveau Zuid-Limburg), waarmee de komende periode aan de slag wordt gegaan.
- In 2022 is de aanbestedingsprocedure (Europees) in het kader van het Knopen Lopen (uniform wandelroutenetwerk Zuid-Limburg) opgestart. Uitvoering is voorzien in 2023 en naar verwachting is het netwerk operationeel voor Pasen 2024.
- In 2022 is een gezamenlijke promotiecampagne ontwikkeld (schaalniveau Zuid-Limburg) en uitgerold (Zuid-Limburg magazine en digitaal via het concept Meet the Locals).
- In 2022 is gestart met het onderzoeken op welke wijze een dataportaal/ lab voor de vrijetijdssector kan worden ontwikkeld (het ontbreekt in Zuid-Limburg en Limburg aan actuele en overzichtelijke data voor de vrijetijdssector). Het onderzoek is opgestart in samenspraak met alle Limburgse gemeenten, de provincie Limburg en vertegenwoordigers van de sector. Wij verwachten de uitkomsten van het onderzoek medio 2023.
- De ondernemers in de regio zijn de partijen die voor de continue duurzame vernieuwing en innovatie moeten zorgen. Vanuit de overheid willen we hierbij ondersteuning bieden. Voor vernieuwing op het vlak van streekproducten (Regionaal Voedselsysteem Zuid-Limburg) wordt deze ondersteuning reeds geboden. Ook het LIOF heeft een belangrijke rol met haar programma Limburg Toerisme, net als de Limburgse onderwijsinstellingen. Ook voor de duurzame transitie van ondernemers wordt, samen met diverse betrokken partijen, ondersteuningsaanbod verder ontwikkeld. Samen met ondernemers en onderwijspartijen zal in 2023 worden bezien of en waar extra inspanning van partijen benodigd is om continue duurzame vernieuwing en innovatie in het toeristisch-recreatief product mogelijk te maken.