Gemeenten zijn verantwoordelijk voor geestelijke gezondheidszorg en ondersteuning van kinderen en jongeren tot 18 jaar, zoals verschillende vormen van begeleiding, persoonlijke verzorging, behandeling van psychische aandoeningen en ondersteuning bij ernstige enkelvoudige dyslexie.
Om bovenstaande tot een goede uitvoering te brengen, werken wij samen in de jeugdregio Zuid-Limburg op basis van het Transformatieplan Jeugdhulp regio Zuid-Limburg. De basis van dit plan ligt in het beleidskader jeugdhulp 2019-2022. Dit beleidskader is in 2019 door de gemeenteraden in onze jeugdregio vastgesteld.
Vanuit de Landelijke Hervormingsagenda staan er 2 doelstellingen centraal, die voor ons als gemeente een bezuiniging moeten doorvoeren. Dit heeft effect op onze gemeentelijke begroting. Zowel regionaal als lokaal hebben wij hier aandacht voor:
- Betere en tijdige zorg en ondersteuning, op de juiste plek en waar dit nodig is.
- Een beheersbaar en daarmee duurzaam financieel houdbaar stelsel.
Daarnaast heeft Beekdaelen zich ook verder ontwikkeld en zijn we een vooruitstrevende gemeente in de uitvoering van de jeugdwet en transformatie. Zo hebben wij actief ingezet op datagedreven werken en preventief jeugdbeleid.
Lokaal wordt gewerkt aan een eigen dashboard voor het sociaal domein, met deze ontwikkeling sluiten wij aan bij het lokale coalitieprogramma rondom gemeente breed data-gestuurd werken. Dit project is opgestart in 2022 en loopt door in 2023.
Vrijwel alle gemeenten worstelen met de hoge kosten in de jeugdzorg. Wij willen hier grip op krijgen door onder andere het samenwerken en uitbreiden van het voorliggend veld. Een samenwerking vanuit een diepere laag, waarin we elkaar versterken door expertise van elkaar aan te vullen. Zorgen dat partijen elkaar beter weten te vinden. Een goede samenwerking kan ervoor zorgen dat er minder opschaling noodzakelijk is naar de geïndiceerde zorg. Als voorbeeld: de inzet van de Praktijkondersteuner Jeugd en de aanbesteding voorliggend veld die in de planning staat voor 2023.
Toegang en Cliëntondersteuning
Door het inzetten van Praktijkondersteuners huisarts specifiek voor Jeugd (POH-J) wordt actief ingezet op preventie en tijdige passende hulp en ondersteuning.
In de jeugdhulp wordt samengewerkt met de overige gemeenten in Zuid-Limburg. In het beleidsplan ‘Zuid-Limburg voor de jeugd 2019-2022’ zijn de transformatiedoelen eerder juiste hulp op maat, demedicaliseren en normaliseren opgenomen. De inzet van de POH-J is gericht op juiste hulp op maat, maar heeft ook als doel onterechte verwijzingen vooral naar de niet-vrij toegankelijke jeugd GGZ te voorkomen. Enerzijds leidt de ervaring en kennis van de POH-J tot een gerichtere verwijzing waar dit nodig is, anderzijds leert de pilot dat een groot deel van de jeugdigen die in contact komen met de POH-J niet verwezen worden naar de geïndiceerde jeugd- GGZ. Dit laatste omdat de POH-J de mogelijkheid heeft zelfstandig enige gesprekken te voeren waarmee een verwijzing naar geïndiceerde jeugdhulp niet meer nodig blijkt, maar ook omdat de POH-J een bijdrage levert aan het normaliseren van problematiek (niet onnodig problematiseren). De inzet van de POH-J ondersteunt daarmee de transformatiedoelen in het regionale beleidsplan.
Doelgroeparrangement
In het beleidskader “Zuid-Limburg voor de Jeugd” 2019-2022 staat over deze samenwerking dat het onze droom is dat we op weg zijn naar een samenleving met inclusiever onderwijs, gericht op preventie, thuisnabij vormgegeven in krachtige en energieke voorscholen en scholen (kind-centra) met voldoende ondersteuning vanuit jeugdhulp, jeugdgezondheidszorg, maatschappelijk werk, via intensieve interprofessionele samenwerking: vindplaats wordt onze gezamenlijke werkplaats.
Om dit doel te kunnen behalen wordt er aanvullend op de inkoop van de arrangementen jeugdhulp door Zuid-Limburgse G16 gemeenten financiële middelen beschikbaar gesteld voor de inzet van collectieve ondersteuning op school middels de doelgroeparrangementen Onderwijs-Jeugd.
Maatwerkdienstverlening 18-
Het jaar 2022 stond in het teken van aanbesteding en implementatie van de inkoop Jeugdhulp Zuid-Limburg. Het betreft de segmenten ambulante zorg (behandeling en begeleiding), Gesloten en intensief klinische jeugdzorg (GIK-J) en Wonen.
Vanaf 1 juli 2022 is de overeenkomst GIK-J ingegaan, de nieuwe samenwerking in Zuid-Limburg op het gebied van Gesloten en Intensief Klinische Jeugdzorg.
De regionale aanbesteding voor Gesloten en Intensief Klinische Jeugdhulp Zuid-Limburg (GIK-J) is gegund aan het samenwerkingsverband Koraal, Via Jeugd, XONAR en Mondriaan. Dit samenwerkingsverband gaat vanaf 1 juli 2022 het totaal aan gesloten en intensief klinische jeugdhulp uitvoeren voor Zuid-Limburg
Door dit contract met het samenwerkingsverband willen we de zorg aan deze jeugdigen verbeteren, de instroom verminderen en de opnameduur verkorten. Ook willen we het verblijf in een instelling verminderen door de zorg die nodig is zoveel als mogelijk naar de jeugdige en zijn woonomgeving toe te brengen (thuis dan wel in een lichtere woonvorm) en te voorkomen dat jeugdigen onnodig moeten verhuizen binnen diverse zorgaanbieders als er tijdelijk meer of specifiekere hulp nodig is.
Hier zijn nog wat losse eindjes te verknopen, omdat de aanbesteding er nog niet toe heeft geleid dat het aantal jeugdige binnen het GIK-J afneemt. Dit is een uitdaging voor 2023.
Maatwerkvoorzieningen
De maatwerkvoorzieningen die wij inzetten op factuurbasis, zijn de voorzieningen die niet zijn ingekocht bij de arrangementen jeugdhulp Zuid-Limburg. Het betreft vaak zorg in een grijs gebied, wanneer er voor een ondersteuningsbehoefte meerdere wetten van toepassing kunnen zijn en er geen duidelijke criteria zijn om te bepalen onder welke wet de ondersteuningsbehoefte valt. Denkend aan zorgverzekeringswet, jeugdwet en onderwijswetten.
In 2022 zijn er minder maatwerkvoorzieningen toegekend, dit vinden wij een positieve ontwikkeling.
Woonplaatsbeginsel
Het Nieuwe Woonplaatbeginsel (NWB) heeft in 2022 ertoe geleid dat een aantal cliënten is toegewezen aan de gemeente Beekdaelen (+18 cliënten). Maar dat een nog groter aantal cliënten is “verhuisd” naar andere gemeenten (-36). Dit heeft een positief financieel effect op het kostenniveau gehad. Want onze totale bekostiging Jeugdhulp gemeente Maastricht daalde van € 9,1 miljoen in 2021 naar € 8,8 miljoen in 2022. Een overschot van plusminus € 300.000.
Het totale overschot op Jeugdhulp willen we graag via de resultaatbestemming overhevelen naar begrotingsjaar 2023, omdat we in 2023 te maken gaan krijgen met ontwikkelingen die de kosten zullen verhogen. Denk aan: hogere tarieven, indexering, stijging van het aantal GIK-J cliënten en hogere kosten voor het landelijk transitiearrangement (LTA).
Geëscaleerde zorg
Het streven is zoveel mogelijk ouders en jeugdigen hulp bieden binnen het vrijwillige kader. Hier hebben wij niet altijd invloed op. Een rechter bepaalt wanneer er sprake is van een jeugdreclassering of jeugdbeschermingmaatregel. Wij betalen vanuit de gemeente de financiering aan de gecertifieerde instellingen die de maatregel uitvoeren. Het is een positieve ontwikkeling dat de maatregelen minderen en daarmee ook de kosten minder worden.
n 2022 stond de subsidieregeling voor de gecertifieerde instellingen centraal. De huidige subsidieregeling loopt ten einde, voor 2023 moet er een nieuwe subsidieregeling komen. Centrumgemeente Maastricht is hiervoor eindverantwoordelijk.