6. Programma 4 | Bestuurlijke samenwerking en financiën

Het Ontwikkelperspectief NOVEX- Zuid-Limburg en de Agenda Zuid-Limburg zijn in 2024 vastgesteld. Beide zijn bedoeld als opmaat naar een regionale (deel)investeringsagenda met Rijk en Provincie. Op dit moment is er ook voor zowel de regio Parkstad als de regio Westelijk Zuid-Limburg een regiodeal 6e tranche ingediend, waarbij als rode draad bij beide aanvragen de drie lijnen uit de Zuid-Limburg agenda zijn gehanteerd. Daarnaast begint de governance (voorwaarde vanuit het rijk voor de subsidiëring van de regiodeals) ook in Westelijk Zuid-Limburg vaste vormen aan te nemen in de richting van een Stichting, waarbij alle betrokken gemeenten bij aangesloten zijn.  Er zal derhalve een ook een beroep op Beekdaelen worden gedaan  om in de komende jaren middelen beschikbaar te stellen teneinde te komen tot co- financiering. 

Op 23 april 2024 heeft uw raad het college onder meer de opdracht verleend voor enerzijds de voorbereiding van een raadsvoorstel voor centrale nieuwbouw in Nuth, waarbij de meest recente en geactualiseerde financiële gegevens zijn verwerkt met inachtneming van het Programma van Eisen en anderzijds voor het opstellen van een ontwikkelplan voor de kern Nuth.

In de tweede helft van 2024 is onderzocht in hoeverre de centrale nieuwbouw in Nuth onderdeel kan uitmaken van het ontwikkelplan voor de kern Nuth, waarbij er sprake is van zogeheten koppelkansen met als doel meerwaarde te creëren voor de versterking van de kern Nuth. 

Eind 2024 is uw raad in een raadsessie geïnformeerd over het ontwikkelplan in combinatie met de centrale nieuwbouw in de kern Nuth. Op basis van deze sessie zal het college van B&W een eventuele vervolgopdracht ter hand nemen.

Kostendekkend maken afvalstoffenheffing
In de begroting 2023 heeft de raad besloten om een deel van de gestegen kosten van afval niet in rekening te brengen bij de burgers. Voorgesteld wordt om de tarieven weer terug te brengen tot een kostendekkend niveau. Voor de gemeentebegroting betekent dit een voordeel van € 400.000.

Leges 75% kostendekkend maken
De leges in de gemeente zijn al sinds jaar en dag niet kostendekkend. Verhoging tot 75% van het kostendekkende tarief betekent een structurele verbetering van het resultaat van afgerond € 500.000. Een verhoging tot 100% kostendekkendheid leidt tot te hoge tarieven ten opzichte van de regio. 

Inkomensafhankelijke bijdrage WMO (hulp bij het huishouden)
Vanaf het jaar 2026 worden gemeenten voor wat betreft de WMO in de gelegenheid gesteld af te stappen van het wettelijk vastgestelde vaste abonnementstarief. Er kan een inkomensafhankelijke bijdrage worden gevraagd die leidt tot een stijging van de baten enerzijds. Anderzijds leidt de afschaffing van het abonnementstarief mogelijk tot een afname van de vraag en daarmee ook tot een afname van de kosten. De beheerders van het gemeentefonds hebben vanaf het jaar 2026 een korting in het gemeentefonds doorgevoerd, die gemeenten kunnen terugverdienen door het abonnementstarief af te schaffen en de inkomensafhankelijke bijdrage in te voeren. Naar verwachting leidt de invoering van de inkomensafhankelijke bijdrage tot een voordeel van jaarlijks € 250.000.

OZB meer in lijn met inflatie (3,3% per jaar bovenop inflatie)
De stijging van de onroerend zaakbelasting wordt gerelateerd aan het percentage dat door de beheerders van het gemeentefonds worden gebruikt voor het compenseren van gemeenten voor prijsstijgingen. De betreffende indexen worden gepubliceerd in de septembercirculaires die worden gepubliceerd in het jaar voorafgaand aan het jaar waar de index betrekking op heeft. De indexering die wordt gepubliceerd in de septembercirculaire 2023 is bijvoorbeeld gebruikt voor de verhoging van de ozb- opbrengst over het jaar 2024.
Met name de laatste jaren is gebleken dat de compensatie die werd ontvangen duidelijk achterblijft bij de daadwerkelijk inflatie. Door de onroerendzaakbelasting te verhogen met 10% (extra verhogingen gedurende de jaren 2025-2027) zijn de tarieven weer in overeenstemming met de inflatie.

Verhogen toeristenbelasting tot tarieven in regio
De afgelopen jaren is en wordt fors geïnvesteerd in de toeristisch recreatieve ontwikkeling van de gemeente Beekdaelen. Voorbeelden, hiervan zijn onder andere de Beekdaelenroute, Parkstadroute en Knopen Lopen. Daarnaast zijn diverse gebiedsontwikkelingen uitgevoerd of zijn nog  in uitvoering. Gedacht kan hierbij worden aan Thull, Etzenrade en Gijselaar. Een analyse van de toeristenbelasting zoals deze wordt geheven in Zuid-Limburg, laat zien dat Beekdaelen qua hoogte van tarief een laag tarief heft. Verhoging van de toeristenbelasting tot het Zuid- Limburgse gemiddeld leidt tot een voordeel van ongeveer € 163.000.

Verlagen bijdrage gemeenschappelijke regelingen met 5%
De afgelopen jaren is gebleken dat de gemeentelijke bijdragen, die worden betaald aan de verschillende gemeenschappelijke regelingen (GR), stijgen. Voor zover die stijging te maken heeft met inflatie of wettelijke voorwaarden is dat evident. Toch zijn de bijdragen bij een groot aantal GR’s meer dan de inflatie gestegen zonder een fundamentele discussie over aanpassing van het takenpakket en de daarmee gepaard gaande kosten. Bekeken dient te worden op welke manier de gemeente, in samenspraak met andere deelnemers in de GR-en, kan komen tot een verlaging van de bijdrage. In voorkomende gevallen kan dat leiden tot een (her)bezinning van de taken, die bij de betreffende GR’s zijn belegd of het spreiden van ambities en doelstellingen over een langere periode.