Programma 4 | Bestuurlijke samenwerking en financiën

Parkstad is het uitgangspunt voor samenwerking. Alle samenwerkingsverbanden zullen kritisch bekeken worden. Als het gaat om onze rol als samenwerkingspartner zien wij de volgende aandachtspunten voor de komende vier jaren:

• Nieuw Regionaal Investeringsprogramma: Centraal staat de opvolging van de bestaande Regiodeal Parkstad en IBA Parkstad, waarin Beekdaelen tezamen met de andere Parkstadgemeenten en de Stadsregio zoveel als mogelijk gebruik kan maken van Europese (Green Deal, Bauhaus), nationale (Regeerakkoord) en provinciale fondsen.
• Samenwerking NOVI-gebied Zuid-Limburg: Hier gaat het om het verder vormgeven van de samenwerking tussen het rijk, de provincie en de gemeenten in Zuid-Limburg, waarbij gewerkt wordt aan de majeure opgaven van Zuid-Limburg. Dit gebeurt door het opstellen van een gebiedsgericht programma en een regionale investeringsagenda op het door ons nagestreefde niveau van Zuid-Limburg
• Samenwerking Middengebied-gemeenten in Zuid-Limburg: Het streven is gericht op een minder vrijblijvende samenwerking op de thema’s Landschap en landbouw; Duurzaamheid; Toerisme van de Toekomst en Vitale Samenleving, waartoe de Middengebied-gemeenten in Zuid-Limburg zich vanuit het visiedocument ‘van groen hart tot groene long’ en het uitvoeringsprogramma Midden gebied hebben gecommitteerd en natuurlijke partners vormen.
• GR Stadsregio Parkstad: In 2021 is de GR van de Stadsregio Parkstad Limburg geactualiseerd. In deze GR werken de Parkstadgemeenten samen op de thema’s Wonen en Herstructurering, Economie en Toerisme, Ruimte en Mobiliteit, Duurzaamheid, Sociaaleconomische Structuurversterking (SES) en Grensoverschrijdende samenwerking (GROS). De strategische agenda wordt de komende jaren verder uitgewerkt. In de komende periode moet nog meer worden uitgedragen dat ook de landelijke gemeenten in de GR Parkstad ertoe doen: hier ligt een rol voor Beekdaelen weggelegd.
• Uitwerken visie op 360 graden samenwerking: In een eerste discussienotitie hebben wij destijds aangegeven dat Beekdaelen zoveel als mogelijk streeft naar samenwerking op de schaal van Zuid-Limburg. Dit vanwege de constatering dat Zuid-Limburg het juiste schaalniveau is om strategische opgaven aan te pakken. Gemeenten in Zuid-Limburg zullen zichzelf echter meer moeten verbinden aan elkaar. De coronacrisis, de waterknelpunten en de huidige Oekraïne-oorlog laten zien dat samenwerking op de schaal van de Zuid-Limburgse (veiligheids)regio noodzakelijk is. Beekdaelen kan hier –als relatieve nieuwkomer- een bestuurlijke rol in spelen.
• Meer grip op samenwerkingen (lees: verbonden partijen) krijgen: Naast het aangaan van succesvolle samenwerkingen is het voor wat betreft de ‘verbonden partijen’ van belang om hier ook grip op te krijgen en te houden. De aanpak ‘Samen Grip Op Verbonden Partijen’ - die door een groot deel van de gemeenten in Zuid-Limburg wordt toegepast- werpt vruchten af. In dat verband biedt de wijziging van de Wet gemeenschappelijke regelingen de gemeenteraden meer mogelijkheden om hun taakstellende en controlerende taak jegens GR-en uit te oefenen.
• Grensoverschrijdende samenwerking (GROS): Onlangs is Beekdaelen toegetreden tot de Euregio Rhein-Maas-Nord. Op die manier maken wij als grootste plattelandsgemeente van Zuid-Limburg onze eigen 360 graden oriëntatie; ook in de Euregio. Samen met de ERM Nord willen we het wederzijds begrip van de Nederlandse en Duitse inwoners van de euregio versterken, de contacten verdiepen en de samenwerking stimuleren. De komende jaren zullen wij hier verder uitvoering aan geven. Daarnaast onderzoeken wij de mogelijkheden voor verdere samenwerking met onze twee euregionale buurgemeenten: Gangelt en Selfkant.

Zoals beschreven in de financiële paragraaf van deze begroting schrijft de gemeente zwarte cijfers. Dat is een verbetering ten opzicht van het resultaat dat was gepresenteerd in de kadernota 2023 waarin het laatste jaar nog rode cijfers waren te zien. Afgezet tegen de totale lastenomvang is het positieve resultaat echter beperkt. Vooral ook gezien het feit dat een aantal grotere opgaven nu nog niet (helemaal) in het meerjarig perspectief van de begroting zijn verwerkt. Te denken valt dan bijvoorbeeld aan de kosten van vervanging van een aantal sportvelden in de komende jaren of de kosten voor de bouw van de basisscholen in Puth en in Nuth. 

De reservepositie van de gemeente is nog steeds gezond. Het niveau van de vrij besteedbare reserve ‘reserve nog te bestemmen' is de laatste jaren echter geslonken. We gaan er vooralsnog vanuit dat we die reserve de komende jaren kunnen voeden door (een deel van de) rekeningresultaten in de komende jaren te storten. Ook voor de eenmalige middelen geldt dat inzet wel overwogen dient plaats te vinden.