Programma 3 | Fysieke leefomgeving

3.1 Inleiding

Wonen en herstructurering

Beekdaelen is niet zomaar een plek, het is ons thuis. Een thuis is meer dan een dak boven ons hoofd. Het is een plek waar je jezelf kunt zijn en die moet passen bij de levensfase waarin jij je bevindt. Om dat waar te kunnen maken is het belangrijk dat ook in de toekomst in onze gemeente een breed en divers aanbod van woningen bestaat, dat aansluit op de wensen en behoeften van mensen die hier (willen) wonen. De bestaande en nieuwe uitdagingen in de regionale woningmarkt (op het gebied van herstructurering, nieuwbouw, leefbaarheid, duurzaamheid) vragen om een versterking van het organiserend vermogen (van woningcorporaties, marktpartijen en gemeenten) om projecten tot uitvoering te brengen. Op basis van het behoefteonderzoek kernen behoefteonderzoek (STEC) en de gesloten woondeal willen wij nog meer tempo maken met het bouwen van woningen, die aansluiten bij de vraag van jongeren, gezinnen en ouderen. Om aan de behoefte op korte termijn tegemoet te komen, willen we tevens tijdelijke woningen realiseren.

De Regionale en Lokale Woonvisie Beekdaelen zijn in mei 2023 vastgesteld. De woonvisie is gericht op thema’s als leefbaarheid, bouwopgave, betaalbaarheid, wonen met zorg, duurzaamheid en urgente doelgroepen. De afgelopen jaren zijn grote herstructureringsprojecten gestart via de Regio Deal en het Volkshuisvestingsfonds. de 1e tranche is al geweest en wij zijn nu bezig met de aanvraag van de 2e tranche. Voor onze gemeente ontwikkelen wij een woon(zorg)visie in Beekdaelen. Daarin komen ook alternatieve vormen van wonen aan de orde, zoals omvormen van retail naar wonen, splitsen van woningen, tiny houses, tijdelijke woningen, flexhomes en collectieve vormen van wonen. Ook de wenselijkheid van instrumenten zoals zelfbewoningsplicht en voorrang voor eigen inwoners worden hierin uitgewerkt.

De Woondeal is in maart 2023 ondertekend en gemeente Beekdaelen zet zich in voor de realisatie van 900 woningen als gemeentelijk aandeel in de regionale opgave.

We maken in overleg met de woningcorporaties afspraken met als doel sociale en goedkope huurwoningen terecht te laten komen bij de inwoners voor wie die woningen bedoeld zijn. We geven de corporaties daarnaast meer ruimte om locaties te (her)ontwikkelen. De verruiming van de mogelijkheden voor de corporaties moet aansluiten bij de gemeentelijke ambities. We maken met de corporaties die deze ambities ondersteunen vanaf 2024 dan ook meerjarige prestatieafspraken prestatieafspraken over de uitgangspunten, het te realiseren programma en de criteria voor toewijzing.

Buitengebied en groenbeleid - natuur en landschap

De gemeente Beekdaelen maakt deel uit van zowel Parkstad Limburg als het Nationaal Landschap Zuid-Limburg. Mede vanwege haar ligging vormt zij letterlijk én figuurlijk de groene verbinding tussen de stedelijke gebieden Parkstad Limburg, Westelijke Mijnstreek en het Heuvelland. Beekdaelen heeft een karakteristiek landschap en in de gemeente is veel cultuurhistorisch en hoog gewaardeerd erfgoed aanwezig.

Het landschap biedt een vaste bron van dagelijkse recreatie, met een netwerk van vele fiets- en wandelpaden en ruiterroutes. Het op een duurzame wijze behouden en met elkaar verbinden van landschap en ecologische waarden, historisch waardevolle cultuurobjecten en vergezichten vormen een uitdaging en kans bij de verdere vormgeving en inrichting van het buitengebied.
Daarbij biedt het in 2022 vastgestelde Landschapskader handvatten als visie- en inspiratiedocument.
Het interactieve proces dat is gevolgd om te komen tot dit kader heeft speerpunten geleverd als het behoud en de ontwikkeling van de karakteristieke holle wegen.
Daarbij is duidelijk dat de gemeente niet alleen aan de lat staat. Om te komen tot een duurzaam behoud en verdere ontwikkeling van landschap en natuur is de inzet van meerdere partijen vereist; agrariërs, natuurbeschermers, terreinbeherende organisaties, waterschap, particuliere grondeigenaren en andere partijen die belang hebben bij een evenwichtige ontwikkeling van het buitengebied. De gemeente juicht het toe als inwoners, bedrijven en maatschappelijke organisaties zelf initiatieven nemen, waarbij elk idee in maatwerk dient te worden beoordeeld. Daar waar wij als gemeente invloed kunnen uitoefenen geven wij actief stimulerende impulsen.

Steeds meer maatschappelijke opgaven zullen moeten landen in het buitengebied. Denk hierbij aan de landelijke transitie opgaven op het gebied van natuur, water en klimaat en onderliggende doelen als stikstofreductie, instandhoudingsdoelen natuurkwaliteit, schoon oppervlakte- en grondwater en koolstofvastlegging. Hierbij gaat het dus niet alleen om doelen waarmee belangen in het landelijk gebied gediend worden. Zeker waar het betreft de stikstofproblematiek ligt in het landelijk gebied de sleutel voor de oplossing van stagnerende ontwikkelingen in het bebouwd gebied.

Gezien de veelheid en diversiteit van belangen zijn een zorgvuldige en integrale afweging hiervan en heldere keuzes nodig. Het eerdergenoemde Landschapskader en de nog door de raad vast te stellen Omgevingsvisie en Omgevingsplan zullen daarbij kaders en speelruimte aangeven.
Een gebalanceerde ruimtelijke ordening is nodig om evenwicht te vinden tussen behoud van het open en groene karakter van het buitengebied, behoud en versterking van natuur- en landschapswaarden, behoud van de recreatieve aantrekkelijkheid van het landschap, een duurzame en gezonde bedrijfsvoering voor agrariërs, het voorkomen van leegstand van (agrarisch) vastgoed en invulling van maatschappelijke opgaven op het gebied van bijvoorbeeld water en energie.

Ons hart voor het groene karakter van Beekdaelen zien we ook terug in de inrichting én het behoud van het groene karakter van onze kernen. Door uitvoerende partijen te stimuleren in directe dialoog met inwoners het groenbeheer in de kern of buurt vorm te geven, zetten we verdere stappen, zodat iedereen kan deelnemen aan zijn of haar omgeving. Hiermee krijgt de aanpak voor groenonderhoud onder de naam ‘Beekdaelen bloeit!’ verder inhoud in de komende jaren.

Ruimte en mobiliteit

Het areaal aan openbare wegen, fiets- en voetpaden is voor onze gemeente met een oppervlakte van 7,8 ha relatief groot. Dat vraagt om een grote inzet van onze buitendienst. Inmiddels is het Integraal Beleidsplan Openbare Ruimte (IBOR) in Beekdaelen vastgesteld en vindt uitvoering hiervan plaats waardoor de kwaliteit van de buitenruimte integraal wordt benaderd. Hiermee voldoen wij aan de kwaliteitseisen voor de openbare ruimte, rekening houdend met de gebruiksmogelijkheden, beeldkwaliteit, veiligheid en verzorgingsgraad en daarmee de leefbaarheid van de wijken en dorpen. Daarbij willen wij zoveel mogelijk deelnemen aan initiatieven vanuit de wijken en dorpen (eigen kracht) en deze zoveel mogelijk ondersteunen.

We vinden het belangrijk om daar waar mogelijk te stimuleren dat onze inwoners voor korte afstanden, zoals verkeersbewegingen binnen de bebouwde kom, de auto laten staan. We hanteren als uitgangspunt dat de doorstroming voor het verkeer goed moet zijn op de hoofdroutes. In de overige straten willen we door snelheidsbeperking tot maximaal 30 km/u en door een passende inrichting de inwoners uitnodigen om vooral te gaan wandelen en fietsen. Dit maakt deel uit van het opgestelde uitvoeringsplan. Samen zorgen we ervoor dat onze straten, buurten en buitengebied veilig zijn en blijven. Dit doen we door met elkaar in gesprek te blijven over verkeersveiligheid en voortdurend op zoek te gaan naar duurzame oplossingen die bijdragen aan een leefbare en veilige woonomgeving.

In dat kader blijven wij ook aandacht eisen bij andere overheden voor de schadelijke gevolgen van vliegverkeer boven kernen in onze gemeente. We continueren onze verzoeken richting landelijke overheid om naar de toekomst toe rekening te houden en te bevorderen dat nieuwe ontwikkelingen niet tot voortzetting en zeker niet tot verdere aantasting van ons leefklimaat zullen leiden. Daarom is het vergroten van de operationaliteit van de AWACS-basis te Geilenkirchen ongewenst. Met betrekking tot compensatie van de AWACS-overlast blijven wij bij het ministerie aandringen op het -op welke wijze dan ook- versterken van de leefbaarheid in onze kernen.

Duurzaamheid

Bij het vaststellen van de begroting 2023 heeft de raad besloten in te stemmen met het opnemen van een aparte paragraaf duurzaamheid. Die keuze is gemaakt gezien de importantie van het onderwerp en de financiële impact die daarmee is gemoeid. Voor een nadere uiteenzetting van de acties die worden opgepakt in het kader van de duurzaamheid wordt dan ook verwezen naar de betreffende paragraaf.

Klimaatadaptatie en circulaire economie

De klimaatverandering stelt nieuwe eisen aan het beheer van de openbare ruimte. Zo krijgen we vaker te maken met zeer intensieve regenbuien en langdurig droge periodes. Dit heeft invloed op het ontwerp en beheer van de openbare ruimte, waaronder riool- en watersysteem, de inrichting van wegen, gebouwen en groenvoorziening. In (boven)regionaal verband wordt samengewerkt aan het Deltaprogramma Ruimtelijke Adaptatie (DPRA), waarin ambities zijn opgenomen om te zorgen dat Nederland in 2050 waterrobuust en klimaatbestendig is ingericht. Met Waterschap Limburg blijven we samenwerken binnen de aanpak ‘Water in balans’. In Beekdaelen wordt specifiek gewerkt aan actualisatie van het Gemeentelijk rioleringsplan (voortaan Water- en rioleringsprogramma) en het opstellen van een hemelwaterverordening en aansluitverordening riolering. Als onderdeel hiervan zetten we in op het afkoppelen van regenwater, het verwerken van water op eigen terrein en het verminderen van verhard oppervlak.

Het programma ‘Nederland circulair in 2050’ is van belang. In deze circulaire economie verdwijnt het afval zoals we dat nu kennen. Afval is dé nieuwe grondstof. Vrijwel alles wat we straks gebruiken, wordt steeds opnieuw gebruikt. In een circulaire economie stappen we dus af van de lijn ‘produceren, consumeren en daarna weggooien’. Zo sparen we behalve onze grondstoffen ook het milieu, verminderen we onze CO2-uitstoot en stimuleren we innovatie, nieuwe bedrijvigheid en werkgelegenheid. De economie is niet langer allesbepalend. Zij staat in dienst van de samenleving en dient een duurzame omgeving niet in de weg te staan. Onze gemeenschappen, de sociale verbanden en onze prachtige natuur dienen gekoesterd te worden.

Economie en toerisme

Wij helpen de ondernemers het beste door hen ruimte voor ondernemen te bieden (vanuit een positieve grondhouding) en duidelijke kaders te stellen. We willen actieve contacten onderhouden met onze ondernemers. Dat vergt een proactieve en uitnodigende aanpak van onze bedrijfscontactfunctionarissen. We willen toe naar een beleid waarin de nadruk ligt op lokaal en duurzaam aanbesteden en inkopen. Vanuit het regionale beleid (Structuurvisie Ruimtelijke Economie ZL) en de programmering voor de thema’s winkelclusters en bedrijventerreinen wordt de stap gezet naar de uitvoering. Stimulering van (innovatief) ondernemerschap in de winkelclusters en de transformatie van (voormalige) aanloopstraten zoals de Stationstraat in Nuth zijn hierbij noodzakelijk. Het investeren in de winkelstructuur en het faciliteren van (nieuw) ondernemerschap blijft, ook na de Regio Deals, van groot belang voor de leefbaarheid en het voorzieningenniveau. De dynamiek op de bedrijventerreinen in Parkstad is groot. Er is besluitvorming nodig over hoe, in welke mate en op welke termijn deze kansen te verzilveren voor bijvoorbeeld onze bedrijventerreinen De Horsel, De Steeg en De Breinder. Voor Beekdaelen zijn het beheer en de ontwikkeling van onze bedrijventerreinen, winkelclusters en vitale kernen van belang. Gelet hierop zijn wij momenteel bezig met het opstellen van een eigen lokale economische visie, waarin we keuzes maken over welk soort bedrijvigheid/detailhandel in welk gebied gewenst is.

Wij streven naar een profiel van kwaliteit en kleinschaligheid voor recreatie in onze groene ruimte. In het kader van toerisme is de ambitie om Zuid-Limburg tot een Green Destination te ontwikkelen, waarbij de uitdaging voor de gemeenten er vooral in bestaat het aanbod te transformeren naar kwalitatief passende verblijfsaccommodaties met een verdienmodel, aandacht voor het beheersbaar maken van de recreatieve druk in kwetsbare gebieden in Zuid-Limburg en het duurzaam maken van de toeristisch recreatieve sector.

3.2 Wat willen we bereiken

Wij staan voor een gemeente die streeft naar een veerkrachtig groen- en cultuurrijk landschap, dat ruimte biedt om te werken, genieten en ondernemen, kortom om te leven. Voor ons gelden de volgende uitgangspunten:

We zetten ons in voor een woningaanbod dat aansluit bij de behoeften van alle inwoners rekening houdend met de transformatieopgave en met de regionale en provinciale afspraken.
We versterken het groene karakter van de gemeente.
We behouden en versterken de landschappelijke kwaliteit, die als belangrijke kernwaarde van de gemeente Beekdaelen gezien moet worden.
Een duurzame transitie van de landbouw is een grote maatschappelijke opgave voor Beekdaelen en essentieel om de unieke waarden van het landelijk gebied te behouden, te beheren en te ontwikkelen.
Samen met inwoners, ondernemers, maatschappelijke instellingen, regionale en landelijke partners werken we in Beekdaelen aan de internationale en nationale duurzaamheidsdoelstellingen (Global Goals). We geven daarbij zelf het goede voorbeeld en vervullen een innovatieve en vooruitstrevende rol in de regio op het gebied van energietransitie, circulaire economie en klimaatadaptatie.
We realiseren een gemeente met een duurzaam veilige inrichting van de infrastructuur, zowel voor auto, (elektrische) fiets en voetganger, waarbij leefbaarheid boven bereikbaarheid gaat.

3.3 Wat gaan we daarvoor doen?

3.3.1 Algemene ontwikkelingen programma 'Fysieke leefomgeving'

Energieopwekking Beekdaelen beleid

De doelstelling voor Beekdaelen voor de opwek van duurzame energie zijn vastgelegd in de Regionale Energie Strategie Zuid Limburg en PALET. Medio 2021 heeft Beekdaelen de Regionale Energiestrategie 1.0 vastgesteld en daarbij een amendement toegevoegd: Lokaal duurzame energie opwekken aan de hand van de provinciale zonneladder met participatie van inwoners. Op deze wijze dient invulling worden gegeven aan de nationale doelstellingen en de ambitie van energieneutrale gemeente vanuit PALET.

In 2024 gaan we meer zon op dak stimuleren en realiseren. Daarnaast wordt gewerkt aan een beleidskader voor grootschalige duurzame energieopwekking op land, aansluitend op het eerder vastgestelde Regionaal Afwegingskader (RAK) Grootschalige Energieopwekking PALET. Om te zorgen dat de inwoners van de Parkstadgemeenten bij grootschalige duurzame energieopwekking niet alleen de lasten ervaren maar ook de voordelen ontvangen wordt de mogelijkheid van een regionaal energiebedrijf binnen Parkstad onderzocht. Een dergelijk energiebedrijf heeft zowel opwek als levering van energie in haar takenpakket waarbij sprake is van samenwerking tussen gemeenten en lokale energiecoöperaties.

We ontvangen de komende jaren middelen van het Rijk ten behoeve van extra personele capaciteit voor uitvoering van klimaat- en energiebeleid. Deze middelen zetten we zowel lokaal als regionaal in om hiermee een zo groot mogelijk resultaat mee te boeken door samen te werken.

Acties in 2024:
• Opstellen Uitvoeringsplan Duurzaamheid opgesteld om de bespaar en opwek doelstellingen te realiseren.
• Uitvoeren Stimuleringsaanpak zon op dak bij agrariërs in 2023
• Opstellen beleidskader voor grootschalige duurzame energieopwekking op land, aanvullend op al bestaand RAK grootschalig energieopwekking PALET
• Verder uitwerken haalbaarheid zoekgebieden RES 1.0
• Meewerken aan de ontwikkeling van een Zonnepark op voormalige stortplaats Schinnen
• Meewerken aan ontwikkeling van zon op rijksgronden langs snelwegen en spoorlijnen.

Warmtetransitie

Het Nationaal Klimaatakkoord bevat de afspraak dat in 2050, 7 van de 8 miljoen woningen in Nederland van het aardgas af moeten zijn. In 2023 is de Transitievisie Warmte 2.0 opgeleverd en aangeboden aan uw raad met daarin handvaten en de richtlijnen om stappen te zetten naar een aardgasvrije gemeente.

Er worden zowel gemeentebreed als in de kernen acties ondernomen om inwoners en bedrijven te faciliteren en ondersteunen bij verduurzaming. Vooralsnog ziet het ernaar uit dat dankzij middelen vanuit het Rijk en het coalitieakkoord de meeste geplande acties uitgevoerd kunnen worden in 2024. Wanneer dit vooruitzicht wijzigt wordt de raad op de hoogte gebracht hiervan.

Acties in 2024:
• Uitvoeren van het Isolatie & verduurzamingsprogramma
• Uitvoeren van kernversnellingen om versneld te verduurzamen
• Het aanpakken van energiearmoede
• Uitfasering van E, F en G labels van huurwoningen
• Inzet van energiecoaches voor woningeigenaren
• Inzet van energiecoaches voor bedrijven

Implementatie en onderhoud wet BasisRegistratie Ondergrond (BRO)

Op 1 januari 2018 is de Wet op de Basisregistratie Ondergrond (BRO) in werking getreden. Waar de Basisregistratie Grootschalige Topografie (BGT) de zichtbare werkelijkheid beschrijft, is de BRO juist bedoeld om (onderdelen van) het niet-zichtbare gedeelte onder de grond te registreren. De BRO is ingericht voor een breed gebruik binnen het Rijk en de decentrale overheden. Bestuursorganen zijn verplicht om (a) bodem- en ondergrondgegevens aan te leveren volgens de afgesproken standaarden, (b) ondergrondgegevens te gebruiken voor alle overheidstaken en (c) onjuiste gegevens terug te melden aan de bronhouder. De gemeente Beekdaelen is momenteel bezig met de implementatie van de BRO. Het aanleveren van BRO-gegevens zal na implementatie veelal binnen de ontwikkel- of infrastructurele projecten plaatsvinden.

Beekdaelen B(l)oeit, pilot geveltuinen

De visie Beekdaelen B(l)oeit bevat 7 pijlers, waarbij elke pijler representatief is voor een collectief van actoren dat op eigen wijze bijdraagt aan het behalen van de doelstellingen van Beekdaelen B(l)oeit. Uitgangspunt is niet alleen een sturende en uitvoerende overheid te zijn, maar een gemeente die ondersteuning verleent aan grote en kleine initiatieven en de bevolking op enthousiaste wijze weet te activeren. T.b.v. de pijler individu, burgercollectief (groene speldenprikken voor leefbare kernen) zijn wij gestart met de realisatie van geveltuinen.

Geveltuinen
Geveltuinen leveren een bijdrage aan de biodiversiteit en verfraaien de leef- en woonomgeving. Inwoners van de gemeente Beekdaelen hebben de wens uitgesproken een geveltuin aan te leggen (stoeptegel eruit en groen erin) en deze zelf te onderhouden en de gemeente gevraagd hierin te ondersteunen. In 2023 is een pilot gestart samen met een aantal inwoners t.b.v. het realiseren van een geveltuin. De pilot is succesvol afgerond en inmiddels zijn wij gestart met een Beekdaelen brede uitrol van het project geveltuinen.

RWM

Gemeente Beekdaelen treedt per 1-1-2025 uit bij RWM. Bij die uittreding zijn wij een desintegratievergoeding verschuldigd. Dit betreft een (aflopende) vergoeding van de overhead kosten gedurende drie jaar en een vergoeding voor de boekwaarde van overcomplete activa.
Daarnaast ontvangen wij een vergoeding voor de waarde van ons aandelenpakket. De verwachting is dat de uittreding budgettair neutraal kan verlopen.

3.3.2 Beleidsontwikkelingen waarvan de middelen worden gevraagd in deze begroting

Geluidskaarten

Het college heeft op 7 maart 2023 de Geluidskaarten 2021 vastgesteld. Door de komst van de Omgevingswet op 1 januari 2024 worden geluidsplafonds ingesteld op 30km/u wegen met meer dan 1000 motorvoertuigen per etmaal. De gevolgen voor de gemeente als wegbeheerder worden in een actieplan opgenomen.

Samen met de regio Parkstad wordt een actieplan opgesteld en vóór 18 juli 2024 ter besluitvorming aan college en raad voorgelegd. De eenmalige kosten voor het opstellen van een actieplan worden geraamd op 25 duizend euro. Er dient rekening te worden gehouden met een additionele kostenpost (aanvullende maatregelen en periodieke monitoring), die minimaal deels ook structureel van aard zullen zijn. De mogelijke maatregelen en financiële gevolgen worden Q3-2024 verwacht.

Uitvoeren boomveiligheidscontrole

Voor de instandhouding van het bomenareaal en in het kader van de wettelijke zorgplicht is het noodzakelijk om periodiek een boomveiligheidscontrole uit te voeren. Het betreft 30 duizend euro kosten voor het jaar 2024 t.b.v. het uitvoeren van 2/3e van het bomenbestand. Vanaf 2025 bedragen de kosten 15 duizend euro per jaar ten behoeve van het controleren van 1/3e deel van het bestand.

Groot onderhoud beplanting

Voor de instandhouding van het groenareaal is het noodzakelijk om de oude en versleten plantvakken opnieuw in te richten of om te vormen. De beheerovereenkomsten zijn afgesloten op basis van beeldkwaliteitniveaus. Dit betekent dat de plantvakken moeten voldoen aan een bij het betreffende beeldkwaliteitniveau behorende bedekkingsgraad.

De kosten bedragen 70 duizend euro voor het jaar 2024. De kosten worden als incidentele kosten opgevoerd vooruitlopend op het ter besluitvorming voor te leggen beschikbaar te stellen rehabilitatiebudget.

Aanbesteding beheer bomen en groen sportvelden

Voor de instandhouding van het bomenareaal en de sportvelden is het noodzakelijk om met ingang van 01-03-2025 nieuwe beheerovereenkomsten af te sluiten. Het betreft 30 duizend eenmalige kosten voor het jaar 2024 t.b.v. ondersteuning bij het aanbestedingstraject.

Vertaling Nationaal Programma Landelijk Gebied naar het Limburgs programma landelijk gebied

Het betreft de vertaling van het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) naar het Limburgs Programma Landelijk gebied (LPLG) met een voortrekkersrol door Beekdaelen. Zo zijn wij initiator van de inbreng van Zuid-Limburgse gemeenten bij dit thema en mede-initiator van het opzetten van pilot projecten binnen Parkstad Limburg. Voor Zuid-Limburg is (net als 3 andere gebieden in Limburg) vanuit een gebiedsproces onder regie van provincie Limburg input geleverd voor het LPLG. Dit in overleg met de regionale stakeholders. Het LPLG wordt in 2024 verder uitgewerkt en via koploperprojecten zal in 2024 worden gestart met de implementatie van het plan.

3.3.3 Beleidsontwikkelingen waarvan de middelen worden gevraagd via een apart raadsvoorstel

Rehabilitaties wegen

Alle infrastructuur en flora in de openbare ruimte in eigendom en beheer van de gemeente kent een technische levensduur, waarna deze moeten worden vervangen. Hiervoor zijn investeringsmiddelen nodig, die overeenkomstig de afschrijvingstermijnen- zoals deze zijn opgenomen in de financiële verordening-worden afgeschreven.

Om de komende jaren op een goede wijze te kunnen werken vanuit het motto “integraal tenzij” en ook een goede (financiële) programmering te kunnen maken van de integrale beheerprojecten is het noodzakelijk dat naast het WRP en het uitvoeringsprogramma Mobiliteit een vervangingsinvesteringsprogramma voor de diverse IBOR beheergroepen wordt opgesteld, met inbedding van het nieuwe WRP 24 – 27 en het uitvoeringsprogramma Mobiliteit in een Meerjaren Infrastructuur Programma (MIP).

Meerjarig onderhoud culturele kunstwerken

Door opname in het IBOR-beleidsplan en het hieraan gekoppeld structureel budget in de programmabegroting is de instandhouding van de culturele kunst in de openbare ruimte (KIOR) vanaf 2025 geborgd. Om het beheer van de KIOR structureel te borgen binnen de afdeling Ruimte is per direct een formatie-uitbreiding voor deze nieuwe taak noodzakelijk van 0,2 fte en vanaf 2025 een structureel budget van € 18.000.

Cofinanciering centrumplan Schimmert

Het oorspronkelijk plan voor Centrumplan III in Schimmert bestond uit 96 woningen (half-) vrijstaande woningen in voornamelijk het duurdere segment. Onder verwijzing naar de RIB van 19 april 2022 is voor fase 2 en 3 gekozen voor een integrale planherziening. Op basis van de woonvisie en de vraag vanuit de markt wordt nu in overwegende mate ingezet op de doelgroepen sociale huur, betaalbare koop (starters) en levensloopbestendige en nultredenwoningen (senioren).

Zoals aangegeven in de RIB van 18 oktober 2022 leidt deze planaanpassing tot lagere grondopbrengsten en een te verwachten exploitatietekort van € 450.000. Vanuit de Provincie Limburg is voor de gewijzigde planopzet voor het centrumplan Schimmert een bijdrage van € 200.000 toegekend in het kader van de afgesloten samenwerkingsagenda KLC. Aldus resteert een gemeentelijke cofinanciering van € 250.000.

Daarnaast is in het kader van de 5de tranche woningbouwimpuls (WBI) een regionale subsidieaanvraag ingediend vanuit de stadsregio Parkstad Limburg. Hiervoor is een WBI-bijdrage verkregen van € 1,1 miljoen, waarvan € 580.000 voor het woningbouwplan Schimmert. Deze WBI-aanvraag vereist geen additionele cofinanciering van de gemeente naast de eigen bijdrage van € 250.000 die in een eerder stadium (in het kader van de gesloten Samenwerkingsagenda) met de Provincie is overeengekomen.

Momenteel zijn wij in onderhandeling met de laatste grondeigenaar over de verplaatsing van de koeienstal naar een locatie buiten de kern. De planuitwerking bevindt zich in een afrondend stadium en in Q4 2023 zal hiervoor het bestemmingsplan in procedure worden gebracht. Naar verwachting kan in het voorjaar van 2024 gestart worden met het bouw- en woonrijp maken.

Meerjarig onderhoudsplan gebouwen

Elke 4 jaar dient de raad een actueel meerjarig onderhoudsplan gebouwen (MJOP) op te stellen. Wij willen dit MJOP begin 2024 aan uw raad ter vaststelling aanbieden. Aanvullende middelen, vanwege extreme prijsstijgingen t.o.v. 2019, zullen nodig zijn om het beleidsplan te kunnen uitvoeren. Ten tijde van het opstellen van deze begroting wordt een alternatieve berekening uitgevoerd van de omvang van de kosten van het onderhoud. Die berekening voorziet in een lager onderhoudsniveau totdat het accommodatiebeleid ter besluitvorming voorligt.

In relatie tot dit MJOP wordt ook inzichtelijk gemaakt wat de kosten zijn voor de verduurzaming van ons gemeentelijk vastgoed; het zgn. DMJOP (duurzaamheidsmeerjaren onderhoudsplan). De verduurzamingsopgave komt voort uit de wettelijke verplichting om in 2040 energieneutraal en in 2050 gasloos te zijn. Door inzicht te verschaffen in deze totale kostensom kunnen gedegen keuzes gemaakt worden in het kader van het strategisch accommodatiebeleid. Momenteel wordt namelijk gewerkt aan een voorstel accommodatiebeleid van de gemeente Beekdaelen.

Meerjarig onderhoudsplan gebouwen duurzaamheid

Om een duurzame gemeente te worden moet ook onze gebouwenvoorraad worden aangepakt. We kijken hierbij naar het uitgangspunt aardgasvrij met eventuele koppelkansen vanuit circulariteit en klimaatadaptatie. Er is onderzocht welke verduurzamingsmaatregelen er nodig zijn om te verduurzamen met bijhorende investeringen.

De benodigde investeringen om al onze gebouwen te verduurzamen is 1 miljoen euro per jaar. Om te verduurzamen wordt er integraal gewerkt. Het accommodatiebeleid is een belangrijke bouwsteen om beter inzicht te krijgen in de totale benodigde investeringen. Het accommodatiebeleid zal naar verwachting na 2025 gereed zijn. Hierdoor zijn er in 2024 geen financiële middelen benodigd.

Uitbreiding standplaatsen woonwagens

Er wordt gezocht naar een locatie voor de uitbreiding van het aantal plaatsen met 4. Zodra deze locatie in beeld is– naar verwachting Q2 2024- zullen de kosten voor realisatie (plankosten en bouwrijp maken) middels een separaat voorstel worden voorgelegd. Indicatief gaat het hierbij om een investering van € 320.000 (excl. plankosten).

Renovatie verduurzaming Bloemenbuurt Schinveld

Voor de 2e tranche van het Volkshuisvestingsfonds zijn voor het deelplan Beekdaelen twee projecten ingediend. Het betreft de Beekstraat fase 2 als ook de Bloemenbuurt fase 2, aansluitend aan de gehonoreerde projecten van VHF-1. De regeling heeft tot doel om de leefbaarheid en veiligheid te verbeteren in kwetsbare gebieden; primair door kwetsbare particuliere woningen op te knappen danwel te transformeren (sloop/nieuwbouw). Bij beide projecten gaat het om een investering van globaal 1 miljoen euro, waarvan 70% subsidiebijdrage en 30% cofinanciering vanuit de gemeente. Het onderdeel Beekstraat maakt deelt uit van het Masterplan 2.0 centrum Schinveld en de verlengde cofinanciering maakt deel uit van het projectbudget.

Voor het onderdeel bloemenbuurt fase 2 dient er voor de cofinanciering een afzonderlijk budget beschikbaar te worden gesteld. Indien de subsidie wordt toegekend zullen wij uw raad een voorstel doen voor de dekking van de vereiste cofinanciering voor dit onderdeel.

3.4 Welke beleidsindicatoren zijn van toepassing?

Nr.	Beleidsindicator	Toelichting	Gemeente	Score
1.	Nieuwbouw woningen	Omschrijving: Het aantal nieuwbouwwoningen, per 1.000 woningen.	Beekdaelen:	1,9
		Bron: BAG	Gemeente 25-50 dzd inwoners:	8,2
		Jaar: 2022
2.	Demografische druk	Omschrijving: De som van het aantal personen van 0 tot 20 jaar en 65 jaar of ouder in verhouding tot de personen van 20 tot 65 jaar.	Beekdaelen:	81,3%
		Bron: CBS - Bevolkingsstatistiek	Gemeente 25-50 dzd inwoners:	79,1%
		Jaar: 2023
3.	Functiemenging	Omschrijving: De functiemengingsindex (FMI) weerspiegelt de verhouding tussen banen en woningen, en varieert tussen 0 (alleen wonen) en 100 (alleen werken). Bij een waarde van 50 zijn er evenveel woningen als banen.	Beekdaelen:	40,6%

		Bron: CBS BAG/LISA	Gemeente 25-50 dzd inwoners:	50,2%
		Jaar: 2022
4.	Vestigingen (van bedrijven)	Omschrijving: Het aantal vestigingen van bedrijven, per 1.000 inwoners in de leeftijd van 15-64 jaar.	Beekdaelen:	160,5

		Bron: LISA vestigingenregister	Gemeente 25-50 dzd inwoners:	167,6
		Jaar: 2022
5.	Banen	Omschrijving: Het aantal banen, per 1.000 inwoners in de leeftijd van 15-64 jaar.	Beekdaelen:	527,0

		Bron: LISA vestigingenregister	Gemeente 25-50 dzd inwoners:	726,1
		Jaar: 2022
6.	Omvang huishoudelijk restafval	Omschrijving: Niet gescheiden ingezameld huishoudelijk afval	Beekdaelen:	134 kg
		Bron: CBS – Statistiek Huishoudelijk afval	Gemeente 25-50 dzd inwoners:	152 kg
		Jaar: 2017
7.	Hernieuwbare elektriciteit	Omschrijving: Hernieuwbare elektriciteit is elektriciteit die is opgewekt uit wind, waterkracht, zon of biomassa.	Beekdaelen:	21,1%

		Bron: Rijkswaterstaat Klimaatmonitor	Nederland	33,2%
		Jaar: 2021

3.5 Wat gaat het programma kosten?

Fysieke leefomgeving (bedragen x € 1.000)	2024	2025	2026	2027

lasten per taakveld:
0.3 beheer overige gebouwen en gronden	-114	-105	-116	-116
0.4 overhead	-415	-414	-379	-375
2.1 verkeer en vervoer	-5.396	-5.714	-5.985	-5.977
3.1 economische ontwikkeling	-370	-388	-400	-400
3.3 bedrijvenloket en bedrijfsregelingen	-36	-36	-36	-36
3.4 economische promotie	-257	-268	-272	-271
5.7 openbaar groen en (openlucht) recreatie	-3.102	-2.706	-2.729	-2.725
7.2 rioleringen	-4.725	-5.058	-5.396	-5.660
7.3 afval	-4.604	-4.603	-4.604	-4.603
7.4 milieubeheer	-1.383	-1.383	-1.383	-1.383
7.5 begraafplaatsen en crematoria	-143	-145	-145	-145
8.1 ruimte en leefomgeving	-1.023	-1.025	-1.026	-1.017
8.2 grondexploitatie (niet-bedrijventerrein)	-270	-270	-270	-270
8.3 wonen en bouwen	-2.653	-2.706	-2.714	-2.665
totale lasten	-24.490	-24.820	-25.455	-25.642

baten per taakveld:
0.3 beheer overige gebouwen en gronden	39	39	39	39
0.4 overhead	1	1	1	1
2.1 verkeer en vervoer	286	406	533	533
3.1 economische ontwikkeling	96	96	96	96
3.4 economische promotie	154	154	154	154
5.7 openbaar groen en (openlucht) recreatie	27	27	27	27
7.2 rioleringen	6.451	6.794	7.146	7.418
7.3 afval	5.634	5.633	5.633	5.633
7.4 milieubeheer	9	9	9	9
7.5 begraafplaatsen en crematoria	122	122	122	122
8.1 ruimte en leefomgeving	12	12	12	12
8.3 wonen en bouwen	1.149	1.153	1.152	1.151
totale baten	13.980	14.446	14.925	15.195

Saldo van baten en lasten bestaand beleid	-10.510	-10.374	-10.530	-10.446

Resultaatbestemming:
0.10 Toevoeging reserves	-503	-28	-28	-28
0.10 Onttrekking reserves	1.814	856	853	850
Saldo resultaatbestemming	1.311	828	825	822

Resultaat programma	-9.199	-9.547	-9.705	-9.624