Programma 4 | Bestuurlijke samenwerking en financiën

4.1 Inleiding

Samenwerken binnen en buiten de grenzen

Terug naar navigatie - Samenwerken binnen en buiten de grenzen

Parkstad is het uitgangspunt voor samenwerking. Alle samenwerkingsverbanden zullen kritisch bekeken worden. Als het gaat om onze rol als samenwerkingspartner zien wij de volgende aandachtspunten voor de komende vier jaren:

  • Nieuw Regionaal Investeringsprogramma: Centraal staat de opvolging van de bestaande Regiodeal Parkstad en IBA Parkstad, waarin Beekdaelen tezamen met de andere Parkstadgemeenten en de Stadsregio zoveel als mogelijk gebruik kan maken van Europese (Green Deal, Bauhaus), nationale (Regeerakkoord) en provinciale fondsen.
  • Samenwerking NOVI-gebied Zuid-Limburg: Hier gaat het om het verder vormgeven van de samenwerking tussen het rijk, de provincie en de gemeenten in Zuid-Limburg, waarbij gewerkt wordt aan de majeure opgaven van Zuid-Limburg. Dit gebeurt door het opstellen van een gebiedsgericht programma en een regionale investeringsagenda op het door ons nagestreefde niveau van Zuid-Limburg
  • Samenwerking Middengebied-gemeenten in Zuid-Limburg: Het streven is gericht op een minder vrijblijvende samenwerking op de thema’s Landschap en landbouw; Duurzaamheid; Toerisme van de Toekomst en Vitale Samenleving, waartoe de Middengebied-gemeenten in Zuid-Limburg zich vanuit het visiedocument ‘van groen hart tot groene long’ en het uitvoeringsprogramma Midden gebied hebben gecommitteerd en natuurlijke partners vormen.
  • GR Stadsregio Parkstad: In 2021 is de GR van de Stadsregio Parkstad Limburg geactualiseerd. In deze GR werken de Parkstadgemeenten samen op de thema’s Wonen en Herstructurering, Economie en Toerisme, Ruimte en Mobiliteit, Duurzaamheid, Sociaaleconomische Structuurversterking (SES) en Grensoverschrijdende samenwerking (GROS). De strategische agenda wordt de komende jaren verder uitgewerkt. In de komende periode moet nog meer worden uitgedragen dat ook de landelijke gemeenten in de GR Parkstad ertoe doen: hier ligt een rol voor Beekdaelen weggelegd.
  • Uitwerken visie op 360 graden samenwerking: In een eerste discussienotitie hebben wij destijds aangegeven dat Beekdaelen zoveel als mogelijk streeft naar samenwerking op de schaal van Zuid-Limburg. Dit vanwege de constatering dat Zuid-Limburg het juiste schaalniveau is om strategische opgaven aan te pakken. Gemeenten in Zuid-Limburg zullen zichzelf echter meer moeten verbinden aan elkaar. De coronacrisis, de waterknelpunten en de huidige Oekraïne-oorlog laten zien dat samenwerking op de schaal van de Zuid-Limburgse (veiligheids)regio noodzakelijk is. Beekdaelen kan hier –als relatieve nieuwkomer- een bestuurlijke rol in spelen.
  • Meer grip op samenwerkingen (lees: verbonden partijen) krijgen: Naast het aangaan van succesvolle samenwerkingen is het voor wat betreft de ‘verbonden partijen’ van belang om hier ook grip op te krijgen en te houden. De aanpak ‘Samen Grip Op Verbonden Partijen’ - die door een groot deel van de gemeenten in Zuid-Limburg wordt toegepast- werpt vruchten af. In dat verband biedt de wijziging van de Wet gemeenschappelijke regelingen de gemeenteraden meer mogelijkheden om hun taakstellende en controlerende taak jegens GR-en uit te oefenen.
  • Grensoverschrijdende samenwerking (GROS): Onlangs is Beekdaelen toegetreden tot de Euregio Rhein-Maas-Nord. Op die manier maken wij als grootste plattelandsgemeente van Zuid-Limburg onze eigen 360 graden oriëntatie; ook in de Euregio. Samen met de ERM Nord willen we het wederzijds begrip van de Nederlandse en Duitse inwoners van de euregio versterken, de contacten verdiepen en de samenwerking stimuleren. De komende jaren zullen wij hier verder uitvoering aan geven. Daarnaast onderzoeken wij de mogelijkheden voor verdere samenwerking met onze twee euregionale buurgemeenten: Gangelt en Selfkant.

4.2 Wat willen we bereiken?

Terug naar navigatie - Wat willen we bereiken?

Wij staan voor een gemeente die inzet op samenwerking en die financieel en organisatorisch gezond en in control is. Voor ons gelden de volgende uitgangspunten: 

  • We werken samen met andere gemeenten om de kwaliteit en betaalbaarheid van publieke taken en diensten te kunnen waarborgen.
  • Vanuit het principe “goed rentmeesterschap” blijven we vasthouden aan een gezonde financiële positie in Beekdaelen.
  • Op basis van het principe ‘een goede balans tussen willen en kunnen’ is onze opgestelde prioriteitenlijst leidend voor het al dan niet uitvoeren van bestaande plannen.
  • We houden de belastingdruk voor onze inwoners zo laag mogelijk, d.w.z. ombuigingsmaatregelen gaan voor belastingverhoging (uitgezonderd indexering).

4.3 Wat gaan we daarvoor doen?

4.3.1 Algemene ontwikkelingen programma 'Bestuurlijke samenwerking en financiën'

(EU)Regionale opgaven en samenwerking

Terug naar navigatie - (EU)Regionale opgaven en samenwerking

Goede samenwerking is onontbeerlijk op het niveau van (ten minste) Zuid-Limburg. Beekdaelen grenst immers aan 7 Limburgse en 2 Duitse gemeenten. Vele kritieke aandachtspunten zijn gemeenten overstijgend. Beekdaelen investeert in samenwerking op het terrein van Novex Zuid-Limburg, Stadsregio Parkstad en Middengebied Zuid-Limburg. Wij houden vast aan onze visie met betrekking tot de 360 graden. Gemeenten in Zuid-Limburg dienen zich meer aan elkaar te verbinden om zo grotere ontwikkelingen mogelijk te maken, die in het belang zijn voor de toekomst van onze inwoners. Beekdaelen kan hier -mede vanwege haar centrale ligging- een rol in vervullen. Inmiddels hebben wij adequaat zicht op wat er speelt in de samenleving op het niveau van Beekdaelen en het niveau van Zuid-Limburg. Dit wordt ook benadrukt in het rapport van de externe visitatiecommissie (onderzoek naar effect herindeling ONS-gemeenten), waarin staat opgenomen dat goed geïnvesteerd is in de stevige rol en positie van Beekdaelen in Zuid-Limburg. De visitatiecommissie vindt dat een bijzondere prestatie voor een jonge heringedeelde gemeente. Daarnaast adviseert de externe visitatiecommissie als volgt: ‘Zorg ervoor dat in de nieuw te formuleren toekomstvisie voor Beekdaelen niet alleen de eigen agenda centraal staat, maar ook een regionale. Leg daarin de nadruk op gedeelde belangen in de regio Zuid-Limburg en neem initiatief tot een verbindende rol om de samenwerking op de schaal van Zuid-Limburg te versterken’.

Nationaal Programma aanpak Landelijk gebied/ Limburg Programma aanpak Landelijk gebied

Terug naar navigatie - Nationaal Programma aanpak Landelijk gebied/ Limburg Programma aanpak Landelijk gebied

Gemeente Beekdaelen neemt een actieve rol hierbij in. Zo heeft zij samen met de Zuid-Limburgse gemeenten de notitie ‘perspectief Zuid Limburg’ opgesteld en aangeboden aan de Provincie als handelingsperspectief voor de aanpak Landelijk gebied Zuid Limburg. Deze aanpak zal worden overgenomen door de Provincie.
Daarnaast is de gemeente Beekdaelen actief binnen de regio Parkstad, waarbij de landelijke gemeenten van Parkstad (Beekdaelen, Voerendaal en Simpelveld) ieder een pilotgebied hebben op eigen grondgebied op het handelingsperspectief Zuid-Limburg te beproeven. Het pilotgebied voor Beekdaelen betreft het Plateau van Schimmert rondom het Ravensbosch. Hierbij wordt ook samengewerkt met de gemeente Valkenburg aan de Geul.

Heffingsgrondslag rioleringen

Terug naar navigatie - Heffingsgrondslag rioleringen

in juni 2023 heeft de gemeenteraad het besluit genomen om de heffingsgrondslag riool ongewijzigd te houden t.o.v. de huidige situatie.  De raad is hierbij voorafgaand aan het besluit actief betrokken. Daarnaast wordt het gemeentelijk rioleringsplan (voortaan Water- en rioleringsprogramma Wrp) geactualiseerd inclusief het kostendekkingsplan. Hierin worden onder andere exploitatielasten voor beheer en onderhoud, herprogrammering van projecten en prijsstijgingen in ogenschouw genomen. Een besluit over een nieuw vast te stellen Wrp 2024-2027 is voorzien voor de raadsvergadering in oktober 2023.

Aanpassing financiële verordening

Terug naar navigatie - Aanpassing financiële verordening

De raad heeft de nieuwe financiële verordening in de raadsvergadering van september 2023 vastgesteld. De verordening is aangepast zodat het voldoet aan de voorwaarden die gelden voor de rechtmatigheidsverklaring die vanaf het jaar 2023 door het college wordt afgegeven. Daarnaast in in de verordening, voor wat betreft de afschrijvingen van gebouwen, rekening gehouden met een restwaarde van 10%. Verder is de afschrijvingstermijn van wegrehabilitaties verlengd van 35 jaar naar 40 jaar.  Ook bevat de nieuwe verordening een duidelijke afbakening  van de definitie 'nieuw beleid'. Op die manier ligt meteen vast welke investeringen via de begrotingen en aparte raadsvoorstellen lopen, en welke ook kunnen worden goedgekeurd via de bestuursrapportages.

Wijziging financieringssystematiek algemene uitkering gemeentefonds

Terug naar navigatie - Wijziging financieringssystematiek algemene uitkering gemeentefonds

De hoogte van de algemene uitkering is gerelateerd aan de rijksuitgaven. Hoe hoger de rijksuitgaven, hoe hoger de algemene uitkering. Dit zogenaamde 'samen trap op, samen trap af' principe wordt vanaf het jaar 2026 afgeschaft. Het kabinet heeft besloten om het gemeentefonds voor de volume- ontwikkeling vanaf 2027 te indexeren op basis van de ontwikkeling van het bruto binnenlands product.  In de meicirculaire 2023 is een beschrijving van de hoofdlijnen van een nieuwe financieringssystematiek opgenomen. De nieuwe financieringssystematiek houdt in dat de volumeontwikkeling van het gemeentefonds vanaf 2027 wordt gebaseerd op een historisch gemiddelde van de ontwikkeling van het bruto binnenlands product (bbp). De nieuwe financieringsvorm moet- volgens het Rijk-  voor meer stabiliteit zorgen in de gemeentebegrotingen.

4.4 Welke beleidsindicatoren zijn van toepassing?

Terug naar navigatie - 4.4 Welke beleidsindicatoren zijn van toepassing?
Nr. Beleidsindicator Toelichting Gemeente Score
1. Gemiddelde WOZ waarde Omschrijving: De gemiddelde WOZ-waarde van woningen in euro’s Beekdaelen: 263.000
Bron: CBS - Statistiek Waarde Onroerende Zaken Gemeente 25-50 dzd inwoners: 313.000
Jaar: 2022
2. Woonlasten éénpersoonshuishouden Omschrijving: Het gemiddelde totaalbedrag in euro's per jaar dat een éénpersoonshuisouden betaalt aan woonlasten. Beekdaelen: 967
Bron: COELO, Groningen Gemeente 25-50 dzd inwoners: 867
Jaar: 2023
3. Woonlasten meerpersoonshuishouden Omschrijving: Het gemiddelde totaalbedrag in euro's per jaar dat een meerpersoonshuishouden betaalt aan woonlasten. Beekdaelen: 1.042
Bron: COELO, Groningen Gemeente 25-50 dzd inwoners: 949
Jaar: 2023

4.5 Wat gaat het programma kosten?

Terug naar navigatie - 4.5 Wat gaat het programma kosten?
Programma bestuurlijke samenwerking en financiën (bedragen x € 1.000) 2024 2025 2026 2027
lasten per taakveld:
0.1 bestuur -509 -538 -544 -578
0.4 overhad -2.961 -2.688 -2.559 -2.559
0.5 treasury -628 -334 -162 -205
0.61 OZB woningen -337 -338 -338 -336
0.62 OZB niet-woningen -71 -71 -71 -71
0.8 overige baten en lasten -3.266 -3.462 -3.535 -3.595
0.9 vennootschapsbelasting (vpb) - - - -
totale lasten -7.772 -7.431 -7.209 -7.344
baten per taakveld:
0.4 overhad 107 107 107 107
0.5 treasury 589 801 801 801
0.61 OZB woningen 6.198 6.198 6.198 6.198
0.62 OZB niet-woningen 1.817 1.817 1.817 1.817
0.64 belastingen overig - - - -
0.7 algemene uitkering gemeentefonds 70.155 69.475 63.601 63.697
0.8 overige baten en lasten 1 1 1 1
totale baten 78.866 78.399 72.525 72.621
Saldo van baten en lasten bestaand beleid 71.094 70.968 65.317 65.277
Resultaatbestemming:
0.10 Toevoeging reserves -213 - - -
0.10 Onttrekking reserves 768 20 12 9
Saldo resultaatbestemming 555 20 12 9
Resultaat programma 71.649 70.988 65.329 65.286